Тарих тудырған талант

Тарих тудырған талант

Тағдыры толығымен Қазақстанмен тығыз байланысты болашақ жазушы Қабдеш Жұмаділов 1936 жылы дүниеге келген. Найман руынан, Тұртуыл руынан шыққан. Бұл көшпелі халықтың өкілдері Азияның көптеген елдерінде сақталған. Ақынның бүкіл өмірі әдебиет пен журналистикамен байланысты. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінде (қазіргі әл-Фараби атындағы ҚазҰУ) білім алған. 1965 жылы оқу орнын бітіргеннен кейін еңбек жолын бастады: Қабдеш Жұмаділов екі жыл «Қазақ әдебиеті» газетінде қызмет атқарды; «Жазушы» баспасында тоғыз жыл редактор болып жұмыс істеді; 1976-1981 жылдары Қазақ КСР Баспа істері жөніндегі мемлекеттік комитетінің редакторы. Бұл уақытта жазушының есімі әдеби ортада кеңінен танымал болды, бұл Жұмаділовке 50 жылдан кейін өз шығармашылығына ден қоюға мүмкіндік берді. Жинақталған кәсіби және өмірлік тәжірибесі оған бүгінгі күнге дейін оқырмандар сүйіспеншілігіне ие бірегей туындылар жасауға көмектесті.

Қабдеш Жұмаділов өмірінің алғашқы жылдарында прозадан гөрі поэзияға көбірек уақыт бөлгенін білетіндер кемде-кем. Оның қаламынан көбіне поэзия, сондай-ақ әңгімелер пайда болды. Алғашқы жарияланымдар Қытайдың «Шыңжаң» және «Шұғыла» газеттерінде орын алды. Жұмаділов отыз жасында өзі жасаған шығармаларды жүйелеп, соның нәтижесінде 1967 жылы оқырмандар оның «Жас дәурен» («Жас ру») атты тұңғыш жыр жинағымен танысуға мүмкіндік алды. Жазушының кейіннен назар аударған романдары мен әңгімелерінің ішінде «Сары Жайлау», «Арғамақ» романдарын атап өту керек. Автордың әрбір жолында қазаққа деген қамқорлық байқалады. Жас Қабдеш Жұмаділовтің («Қаздар ұшады», «Дөңес шыны» және т.б.) жазған үздік романдары мен повестері бүгінде әр ұрпақтағы қазақстандықтардың жүрегінде жаңғырады.

2016 жылы 80 жылдық мерейтойын атап өткен жазушы өмірден өткенше белсенді азаматтық ұстанымын сақтап, сұхбат беріп, оқырмандармен тілдесіп жүрді. Оның өмірінің басты толғандырған мәселесі – қазақ халқының бүгіні мен болашағы, оның тарихи өткені роман беттерінде көрініс тапқан. Қабдеш Жұмаділов Қазақстанның гүлденуіне қандай үлес қосты? «Балалар – елдің басты байлығы»- деп есептеген автор. Әр баланың жемісті дамуы үшін маңызды екенін атап өтті. Жанұясы қайғыға батқан Қабдеш Жұмаділов қазіргі Қазақстандағы ең танымал жазушылар қатарында. Оның әдеби сыйы сыйлықтар мен марапаттармен, сонымен қатар оқырмандардың сүйіспеншілігі мен құрметімен ерекшеленеді.

Жазушы мемлекет тарапынан да құрметке ие болған жоқ. Еңбектері: Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының иегері. Абай (1990); «Қазақстанның халық жазушысы» құрметті атағы (1998); Парасат ордені (Дворян ордені) (2005); 2-дәрежелі «Барыс» ордені (2018 ж.). Жазушы тұлғасына мұндай ілтипат пен құрмет кездейсоқ емес, өйткені Қабдеш Жұмаділов қазақ халқының көптеген мәселелерін қозғайтын тарихи романдарымен танымал. Шығармаларының беттерінде оқырмандарды бей-жай қалдырмайтын күрделі, жанды оқиға берілген. Сондықтан да әр ұрпақ өкілдері өз халқын жақсы түсіну үшін оның кітаптарына қуана жүгінеді.