Абай Құнанбайұлы
Автор: Aruzhankaaammm • Март 9, 2024 • Доклад • 326 Слов (2 Страниц) • 95 Просмотры
Абай Құнанбайұлы өзінің “Ғылым таппай мақтанба” өлеңінде адам бойында, тəнінде табылуы тиіс бес асыл істі атап өткен болатын:
“Талап, еңбек, терең ой, Қанағат, рақым, ойлап қой – Бес асыл іс, көнсеңіз.”
Ең бірінші кезекте талапты алайық.Əр адам өзінің болашағына, алдағы жоспарына қадам жасамас бұрын талап қояды.Талап қылушылардың бір парасы жамандық пен жақсылықты айыра алмайды.Мысалы,бір топ білім ізденуге талаптанса, қалғаны қу мен сұм атануға талап қылады.Бұл қырық төртінші қарасөзінде айтылады.Адамның ең жаманы-талапсыз. Абай Құнанбайұлы:
“Пайда ойлама, ар ойла ,
Талап қыл артық білуге.” - деп айқан.
Абай Құнанбайұлының шығармашылығында көп айтылатын тақырыптардың бірі - еңбек.”Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей” демекші аянбай еңбек еткен адам ғана, кейін жемісін көреді.Еңбекпен тер төгіп жасаған әрбір әрекетің, затың бағаланбай қоймайды. Еңбектенген адамның ризық несібесі артады. Ал жалқау адамға керісінше шапағат түспейді. Еңбек еткен адам ешқашан да , қор болмайды.
Терең ой - бес асыл істің бірі. “Аңдамай сөйлеген ауырмай өледі”- демекші қазіргі кезде көп адам ойына келген затты бетке айта салып, адам арасындағы қарым- қатынасты бұзуда.Менің ойымша керісінше біз əр сөзді ой жиегімізден өткізіп, саралап болғаннан кейін ғана жеткізуіміз керек.Абай Құнанбайұлының терең ойды бес асыл іс тізімінің ішіне қосуына осы себеп болуы керек.Терең ойдан туған сөз ғана сапалы əрі пайдалы ,игілікті болады деседі.
Қанағат - адам баласының бойындағы асыл қасиеттердің бірі.Қанағат адам баласының жанын, адамгершілігін, абыройын сақтайды.Əр адамның бойында қанағат, шүкіршілік дейтұғын нəрселер болуы тиіс. Бүгінде неге тек осы, мен оданда көпке лайықпын дейтін адамдар көп.Бұл-дұрыс емес. Себебі , кішкентай болсын жетістігіңе қуанып, осығанда алғыс деп,ақырын қадамдармен оданда үлкен жетістіктерге жетуге болады. Қанағат болған жерде ғана өсуде,жетістікте болады.Ескеретін жайт қанағат көбіне еңбекпен адал тапқан адамға ғана қанағат, ал ұрлықпен тапқанға қанағат болмайды.Ондай адам оданда көп нəрсені аңсайды.
...