ҚР атқарушы билік: қалыптасу жолы, құрылымы, атқаратын міндеттері, жетілдіру жолдары

            Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім министрлігі

                   Ө.А.Байқоңыров атындағы Жезқазған университеті

   РЕФЕРАТ                            

                  Тақырыбы: ҚР атқарушы билік: қалыптасу жолы, құрылымы, атқаратын міндеттері, жетілдіру жолдары

                                                                           Орындаған:Оспан Асхат

                                                                            Оқу тобы:КяЛ-22-1

                                                                            Қабылдаған:т.ғ.к.профессор Алланиязов Т.К

                                       Жезқазған,2022

                                            Жоспар:

I.Кiрiспе

II.Негiзгi бөлiм

•  ҚР атқарушы билігінің қалыптасу жолы

•  Атқарушы биліктің құрылымы

•  Атқарушы биліктің атқаратын міндеттері мен жетілдіру жолдары

III. Қорытынды

•  Пайдаланылған әдебиеттер

                                                    Кіріспе

Атқарушы билік-биліктің тармақталуы заңдарына сәйкес құқық қолданушы билік.Оған парламенттің яғни заң шығарушы биліктің қабылдаған заңдарын атқару міндеті жүктеледі.Атқарушы билік жетекші,бірінші билік ретінде саналатын заң шығарушы билікке тәуелсіз.Атқарушы билік не президентке-мемлекет басшысына және үкіметке не мемлекет басшысына тиесілі.ҚР Конституциясында республикасының атқарушы билігін Үкіметтің жүзеге асыратындығы,атқарушы органдар жүйесін басқарып,олардың қызметіне басшылық жасайтындығы көзделген.Үкімет құзыреті,ұйымдастырылуы мен қызмет тәртібі конституция заңмен белгіленеді.Атқарушы билік заң шығарушы бастаманың қайнар көзі ретінде,әрі парламенттің заң шығарушы биліктің өз уәкілеттерін ойдағыдай жүзеге асыруына тікелей ықпал етеді.

Билік құрылымы ықпал етуді жүзеге асыратын,үстемдікті жүзеге асыратын,билік қатынастарын өрістету процесінде манипуляциялауды қамтамасыз ететін институттардың жиынтығы болып табылады.Бұл ұғымның көп аспектілігі Құрылым элементтерінің тиісті типологиясына негізделеді:заңнамалық,атқарушылық,сот.

Өз мәні бойынша атқарушы билік-құқық қодану билігі,оның міндетіне заңдарды орындау кіреді.Атқарушы билік ұғымы билікті бөлу тұжырымдамасын әзірлеу барысында пайда болады.

Алайда,бұл бұрын билік құрылымында бұл элемент болмаған дегенді білдірмейді.Монархиялық мемлекеттердегі Ежелгі әлем мен Орта ғасырларда атқарушы билік функцияларын бір мезгілде және заң шығарушы нормашығармашылық көзі болып табылатын осы елдердің басшылары атқарады.

Сол сияқты индустриалдық дәуірге дейінгі республикаларда атқарушы билік әртүрлі жоғары лауазымды тұлғалармен жүзеге асырылды(ежелгі Римдегі Консул,Венециядағы өмір сүргендер,Генуадағы мемлекеттік капитандар,Новгородтағы отырғызушылар мен архиепископтар).

Қазақстан Республикасы — президенттік басқару формасы бар демократиялық, құқықтық, унитарлы, зайырлы мемлекет.

Президенттің өкілеттілігі:

1.Жоғарғы бас қолбасшы болып табылады;

2.Президенттің бұйрықтары мен қаулылары заңды күшке ие;

3.Парламентті таратуға құқылы;

4.Референдумдар мен парламентке сайлауды бекітеді және парламент сессияларын шақырады;

5.Парламент қаьбылдаған заңдарға қол қояды және оларды қайта талқылауға жібере алады;

6.Парламент келісімімен премьер-министрді және премьер-министрдің ұсынысы бойынша үкімет мүшелерін тағайындайды;

7.Парламент келісімімен Ұлттық банктің төрағасын, бас прокурорды, Ұлттық қауіпсіздік комитеттінің төрағасын қызметтеріне тағайындайды;

8.Дипломатиялық өкілдіктердің басшыларын, жоғарғы әскери басшыларды және Есептік комитет мүшелерін тағайындайды;