Галлей кометасының зерттелуі

Мазмұны

1 Кіріспе

2 Кометалар ішіндегі-Галлей кометасы

3 Галлей кометасының зерттелуі

4 Қорытынды

5 Әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Кометаларды дәл тас астероидтар тәрізді Күннің, планеталар мен олардың серіктерінің қалыптасуынан соң қалған «өндіріс қалдықтары». Кометалар негізінен ұсақ тас бөлшектері мен тозаңды мұздан түзіледі. Кометалар өз ғұмырының көп бөлігін Күн жүйесінің шалғай тұстарын кезумен өткізеді.

Күн жүйесінің ең алыс планетасы Плутон Күннен 5,8 миллиард километр қашықтықта. Кюйпер белдеуі деп аталатын кометалар шоғыры Плутоннан 480 миллион километр ары орналасқан. Осыған ұқсас тағы бір шоғыр Күннен 160 миллиард километр қашықтықтағы — Оорта бұлты. Шын мәнінде, Оорта бұлты кәдімгі бұлт емес, триллиондаған кометалардан құралған үлкен шоғыр. Бұл кометалар өрісте жайылып жүрген сиырлар тәрізді әр түрлі бағытта қозғалады. Оорта бұлты Күн жүйесін алып гало сияқты қоршап тұрады деген пайым бар.

Кометалар-күн сәулесінің ең әсерлі және ең жұмбақ денелері жүйесі. Олар бүкіл тарих бойы осындай болды және осы уақытқа дейін де осындай болып қала береді. Соңғы 300 жылда астрономдар кометалар туралы көп мәліметтер алды,яғни олардың химиялық құрамы,орбиталарының эволюциясы және мерзімді кометалардың қайтарылуын үлкен дәлдікпен болжауды үйренді.Алайда,бірқатар сұрақтарға жауап тауылмады: физикалық құрылысы және ядролардың химиялық құрамы,кометаның бас пен құйрығында болатын процестер,оның шұғыл ұшуы. Жылдар бойы жиналған ғылымда бар деректер, әзірге гипотезалар шеңберінен шығуға мүмкіндік бермеді.

Бірқатар елдердің ғарыш зерттеулеріне номері бірінші объект- Галлей кометасы болып табылады.Ол кометалар ішіндегі ең бағзы,ең белсенді комета.

Галлей кометасы (ресми атауы 1P/Halley) - эллипстік орбитасы тұңғыш рет есептеліп шығарылған және оның Күнге қайтып оралатын уақыты анықталған жарық комета. Бұл кометаны бірінші рет Э. Галлей болжаған (1705), ал француз ғалымы А. Клеро оның перигелийден өту мерзімін дәл есептеп шығарған. Галлей кометаның Күнді айналу уақыты шамамен 75-76 жыл. Галлей кометаның перигелийдегі қашықтығы 0,587, ал афелийдегі қашықтығы 35 астрономиялық бірлік. Галлей кометаның алдын ала көрсетілген уақытта, яғни 1759 ж. 12 наурызда перигелийден өтуі, Ньютон механикасының дұрыстығын дәлелдеді. Мұнан кейін Галлей комета перигелийден 1835 ж. өтті. Галлей кометаның соңғы рет 1910 ж. 19 майда перигелийден өтуі кометаның физикалық табиғаты жөнінде мағлұмат алуға мүмкіндік берді.

1909 жылға дейін Галлей кометаның б. з. б. 446 жылдан бастап 29 рет байқалғандығы дәлелденген. Галлей кометаның перигелийден 1986 жылдың қаңтарында өткен. Бұл - комета құрамын тікелей анықтау мақсатымен оған ракета-зонд жіберуге қолайлы жағдай болмақ

Кометалар ішіндегі - Галлей кометасы

Кометалар — тозаң мен тау жыныстарына толы мұз кесектері. Олар планеталар сияқты Күнді айналып жүреді.Мұнымен қоса, кометалар Күннен тысқары ғарыш кеңістігіне алыс сапарға аттанады. Сондықтан, кометаларға Күн айналасындағы орбитаны бір рет айналып шығуға бірнеше мыңдаған жылдар қажет.Комета Күннің қызуына жақындағанда мұз ядро жылынады да, ұзындығы бір миллион километрге дейін жететін жарқылдаған құйрығын сыртқа лақтырады. Бұл — бір ғажайып құбылыс.

Кометалар арасында ең танымалы,барлығына мәлімі-Галлей кометасы болып табылады.

Бұл кометаның соншама танымал болуы неден және ғылымға қандай қызығушылық тудырады?

Егер жауап қысқа болса, онда комбинацияда орбитаның параметрлері ғажайып "жас", оның шегін комета барлық