Курорттық рекреациялық ресурстардың қасиеттері, құрамы және негізгі сипаттамалары

Дәріс 14. Курорттық рекреациялық ресурстардың қасиеттері, құрамы және негізгі сипаттамалары. – 1 бөлім.

Дәріс мақсаты: Курорттық рекреациялық ресурстардың қасиеттерін талдау, құрамы және негізгі сипаттамалары бойынша білім қалыптастыру.

Қарастырылатын сұрақтар:

1. Курорттық рекреациялық ресурстардың ұғымы, қасиеттері, құрамы және негізгі сипаттамалары.

2. Табиғи жағдайлар мен ресурстарды бағалау.

Кез-келген мемлекеттің ұлттық табиғи байлықтарының ішінде курорттық ресурстардың (минералды сулар, емдік балшық, климат және т.б.) ерекше экономикалық және әлеуметтік маңызы бар. Табиғи емдік ресурстар (факторлар) курорттың профилін, ал олардың қорлары оның соңғы сыйымдылығын анықтайды. Бұл ресурстарды рекреациялық мақсатта пайдалану мүмкіндігі ноосфералық ресурстармен (қаржылық, өндірістік, кадрлық және т.б. шектеледі.

Курортография - курорттар мен курорттық аймақтардың орналасқан жері мен табиғи жағдайларын олардың ресурстары мен инфрақұрылымына сипаттама беретін курортология бөлімі.

Курорттық-рекреациялық ресурстар - табиғи-климаттық факторлардың және емдеу-сауықтыру және рекреациялық іс-шараларға арналған жасанды түрде жасалған инфрақұрылымның жиынтығы, олар халықтың денсаулығын қалпына келтіру және нығайту үшін қажетті курорттық кешендердің әртүрлі аймақтарында даму мүмкіндігі мен перспективаларын анықтайды.

Курорттық-рекреациялық ресурстар табиғи-климаттық факторлардың жиынтығын, инфрақұрылым мен кадрлық әлеуетті пайдалану есебінен санаторий-сауықтыру және рекреациялық қызметті қамтамасыз етеді.

Курорттық-туристік кешенді ресурстардың келесі түрлері болған кезде қалыптастыруға болады:

- табиғи ресурстар (дәлірек айтқанда, табиғи-климаттық және экологиялық сипаттамалардың тиісті сапасы);

- мәдени-тарихи;

- әлеуметтік-экономикалық;

- қаржы-несие;

- өндірістік-еңбек.

Курорттық-рекреациялық ресурстардың қасиеттері:

1. Климаттық-ландшафтық сипаттамалары.

2. Табиғи ресурстардың әлеуетті қоры.

3. Аттракцион (тартымдылық) және экскурсиялық маңыздылығы.

4. Пайдаланудың қолжетімділігі және ықтимал тәсілдері.

5. Пейзаждық және экологиялық сипаттамалары.

6. Әлеуметтік-демографиялық сипаттамалар.

Бұл ресурстарды қолданыстағы технологиялар мен қолда бар материалдық мүмкіндіктердің көмегімен белгілі бір уақыт ішінде адамдардың белгілі бір контингентін демалуға, сауықтыруға, емдеуге пайдалануға болады.

Табиғи жағдайлар мен ресурстарды пайдалану үшін оларды бағалау қажет. Курорттық-рекреациялық ресурстарды бағалаудың міндетті кезеңдері:

1) бағалау объектілерін - табиғи кешендерді, олардың компоненттері мен қасиеттерін бөліп көрсету;

2) позициясынан бағалау жүргізілетін субъектіні бөліп шығару;

3) зерттеу ауқымы мен мақсатына, сондай-ақ субъектінің қасиеттеріне қарай бағалау өлшем шарттарын айқындау;

4) градациялардың бағалау шкалаларының параметрлерін әзірлеу.

Градация шкаласы субъект пен объект арасындағы бағалау қатынастарын көрсетеді. Әр қадам - бұл объектінің қасиеті мен субъектінің күйі арасындағы өзара әрекеттесу қарқындылығының көрсеткіші. Рекреацияның алғышарттарын бағалаудың бес сатылы шкаласы келесі градацияларды қамтиды:

1) ең қолайлы;

2) қолайлы;

3) орташа қолайлы;

4) жағымсыз;

5) қолайсыз.

Табиғи ресурстарды бағалаудың үш негізгі түрі бар:

1) медициналық-биологиялық;

2) психологиялық-эстетикалық;

3) технологиялық.

Табиғи ресурстарды медициналық-биологиялық бағалау. Адам ағзасына табиғи емдік ресурстардың әсерін физиотерапиялық және дәрі-дәрмек әдістерімен бірге бағалауды көрсетеді, ал табиғи ресурстар басым рөл атқарады. Оларға мыналар жатады:

- биоклимат;

- ландшафттар;

- гидроминералды ресурстар (минералды сулар мен емдік балшықтар).