ҚРдағы қоғамдық бірлестіктердің ұйымдастырылуы және қызмет етуінің конституциялық негіздері

Лекция 5

ҚРдағы қоғамдық бірлестіктердің ұйымдастырылуы және қызмет етуінің конституциялық негіздері

1. саяси партия ұғымы белгісі

2. қоғамдық бірлестіктердің ұйымдастырлуы ж/е міндеттеріі

Қазақстан Республикасының 1995 жылы қабылданған Конституциясының 5 бабының 1 тармағында Қазақстан Республикасында идеологиялық және саяси әр-алуандылық танылатындығы бекітілді.

«Партия» термині «pars» – бөлік деген латын сөзінен шыққан, саяси жүйеге қатысты мақсаттары ортақ, пікірлердің тобын білдіреді.

Партияны құру үшін міндетті түрде мемлекеттің шарттарын қатаң сақтауы тиіс:

1.әлеуметтік діни араздықты тудырмау;

2.конст-лық құрылысты күштеп өзгертпеу;

3.респ-ның біртұтастығын бұзбау;

4.мемлекеттің қауіпсіздігін қатаң сақтау міндетті;

Саяси партияның өзінің идеологиясын жүзеге асыруды көздейді. Бұл идеологисын әрбір партия өз бағдарламасында бекітеді. Саяси партия әртүрлі деңгейде құрылып жұмыс жасайды. Әлемде көп партиялық, қос партиялық ж/е бір партиялық де бөлінеді.

Ал ҚРда көп партиялық жүйе мен жүргізіледі, себебі бізде иделологиялық флюрализм бектілген. Қазақстан Республикасында саяси партиялардың қызметі «Қазақстан Республикасының саяси партиясы» туралы Заңнамасы бойынша реттеледі. Осы заңға сәйкес саяси партия саны бір мың адамнан кем емес, саяси партияның құрылтай съезін (конференциясын) шақыратын және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың үштен екісінің атынан өкілдік ететін Қазақстан Республикасы азаматтары тобының бастамасы бойынша құрылады. Азаматтар құрылтай съезіне жеке өздері қатыса алады. Саяси партияны құру, құрылтай съезін өткізу оларды қаржыландыру 18 бабында көсертілген тәртіптер бойынша жүргізіледі. Саяси партияның құрылтай съезін өткізу үшін дайындау үшін, республика азаматының бастамашы тобы мүшелері қатарынан, қатарында 10 адам болатын, топ құрылады. Саяси партия мемлекеттік тіркеуге тіркелуі тиіс. Саяси партияны мемлекеттiк тiркеуге қажеттi құжаттар саяси партияның құрылтай съезi (конференциясы) өткiзiлген күннен бастап төрт айдан кешiктiрiлмей тiркеушi органға табыс етiледi. Саяси партия мемлекеттiк тiркелген күнiнен бастап алты айдың iшiнде өзiнiң құрылымдық бөлiмшелерiн (филиалдары мен өкiлдiктерiн) аумақтық әдiлет органдарында есептiк тiркеуден өткiзуге мiндеттi.

Саяси партия жарғысы мен бағдарламасында анықталған мақсаттар мен мiндеттердi жүзеге асыру үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен мынадай құқықтары бар :

1) өзiнiң қызметi туралы ақпарат таратуға және өз мақсаттары мен мiндеттерiн насихаттауға;

2) ерiктi негiзде қауымдастықтарға (одақтарға), сайлау блоктарына бiрiгуге;

3) Қазақстан Республикасының Президенттiгiне, Қазақстан Республикасы Парламентi Мәжiлiсiнiң және мәслихаттарының депутаттығына кандидаттар ұсынуға; мәслихаттардағы өз өкiлдерi арқылы Қазақстан Республикасы Парламентi