Азықтандыру құрамы мен қоректілігіне әсер ететін факторлар

СРО 4

Азықтандыру құрамы мен қоректілігіне әсер ететін факторлар

   Ауылшаруашылық жануарларын тамақтандыруда негізінен өсімдік тектес жемдер қолданылады, олар өте алуан түрлі қоректік қасиеттерімен сипатталады. Олардың химиялық құрамы мен тағамдық құрамы түрге, сортқа, өсімдіктердің өсу жағдайларына, сондай-ақ тамақ дайындау технологиясы мен сақтау жағдайларына байланысты. Күшті жем-шөп базасын құру - бұл әр түрлі жем-шөптердің өндірісін ұлғайту және сапасын арттыру ғана емес, ең алдымен оларды өндірудің, дайындаудың жоғары тиімді әдістері мен құралдарын енгізу, жем-шөптегі жануарлардың қоректік заттардың жоғары сіңуіне ықпал етеді және оларды ұтымды пайдалануды қамтамасыз етеді. Азықтандыру жануардың дамуына, өсуіне, дене салмағына әсер етеді. Егер азықтандыру дұрыс жүзеге асырылмаса, онда малды бағып қаққаннан пайда жоқ, ол өнім әкелмейді. Мал мен құсты жоғары сапалы жеммен толық қамтамасыз еткенде ғана мал шаруашылығын табысты дамытуға болады.

   Өсімдіктердің химиялық құрамындағы сандық және сапалық өзгерістерге әсер ететін сыртқы ортаның негізгі факторлары: температура, топырақ ылғалдылығы, қоректену ерекшеліктері, жарық мөлшері мен сапасы, топырақ жағдайлары, жинау және сақтау әдістері және т.б.

  Қоршаған орта жағдайлары метаболизм процестеріне, егіннің қалыптасуына және оның сапасына үлкен әсер етеді. Климаттық жағдайлар - температура, жарық, жауын-шашынның мөлшері мен таралуы егінге де, өсімдік химиясына да бірінші кезекте әсер етеді.

   Климаттық жағдайларға (күннің тым ыстық болуы, қатты жел) адамдар әсер ете алмайды, алайда осы климатқа бейімделіп, малдарға барынша жағдай жасап, оларға осылай өз көмектерін бере алады. Мысал ретінде қатты жел болса, онда жел соғып жатқан жақтан қоршау жасау арқылы ық жасап, олардың жағдайларын жеңілдете алады. Жануарлар көптеген климаттық жағдайларға шыдамды келеді, егер де оларды жақсы құнарлы азықтандырса. Азық оларға энергия береді, сол берілген энергияны олар өз-өздерін жылытуға жұмсайды және олар өсуі үшін де құнарлы азық керек.

   Азықтың дайындалуы да өте үлкен бір фактор болып табылады. Жақсы кептірілген шөп пен дұрыс кептірілмеген шөп әртүрлі нәтиже береді. Жақсы кептірілген шөп өзінің түсі мен құнарлылығын сақтап қалады, сонын арқасында, мысал ретінде сиыр, көп сүт береді, өйткені шөп өз құнарлығын, өнімділігін жоғалтпаған.

   Осыдан қоректің құнарлығы мен өнімділігіне көптеген факторлар әсер ететінін түсінуге болады. Неғұрлым азық пайдалы, құнарлы болса, соғұрлым ол жануарларға өзінің жақсы әсерін тигізеді.

СРО 1

Жануарлардың шығу тегі

   Үй жануарларының шығу тегі мәселесі олардың жабайы туыстарын орнатумен ғана шектелмейді. Бұл жағдайда жабайы ата – бабалардан бастап қазіргі заманғы жоғары мәдени формаларға дейінгі жануарлардың өзгеру заңдылықтарын зерттеу керек және олардың негізінде олардың өнімділігін арттыру үшін жануарлардың тұқымдарын басқаруды жеңілдету керек.

   Адам ежелден бері жануарлардыө қолға үйретіп, қолға үйрете бастады. Аң аулау құралдары мен техникасының жетілдірілуімен адам қоныстарының айналасындағы жабайы аңдар мен құстардың саны тез азайып, қолға үйретілген жануарлар сенімді тамақ көзіне айналды. Қолға үйретуден бастап, адам олардың көпшілігін қолға үйретуге көшті. Қазіргі ауылшаруашылық жануарларының жабайы ата-бабаларын қолға үйрету 10-15 мың жыл бұрын басталған. Бұл қалай болғанын біз археологтар ежелгі мал шаруашылығы туралы баяндайтын нысандар мен құрылымдардың қалдықтарын, сондай-ақ әртүрлі қолға үйретілген жануарлардың суреттерін тапқан ежелгі елді мекендердің қазбаларынан білеміз.

Жануарларды қолға үйрету күрделі және ұзақ процесс, өйткені жануарлардың барлық түрлері оңай қолға үйретілмейді. Палеолит дәуірінде немесе ежелгі тас дәуірінде, оның соңы шамамен 15 мың жыл бойы біздің күндерімізден бөлінген, тек ит қолға үйретілгені белгілі. Неолит дәуірінде немесе жаңа тас дәуірінде, оның соңы шамамен 10000 жылды біздің күндерімізден ажыратады, жалпы қарабайыр коммуналдық жүйенің пайда болуымен, отырықшы және егіншілікпен, жануарларды  Қолға үйрету олардың барлық негізгі түрлерін қамтыды. Қола дәуірінде оның құлдық жүйесімен ауыл шаруашылығы дамып келеді, ал бірқатар елдерде әртүрлі типтегі жоғары өнімді Жануарлар өсірілуде.