Байлап таңу материалдары және байлап таңу заттары

                        Байлап таңу материалдары және байлап таңу заттары

 Байлап таңу материалдары мен байлап таңу заттары екіншілік инфекциядан сақтау мақсатында байлам салу және дайындау үшін, сонымен қатар қан тоқтату, хирургиялық ота кезінде жараны кептіру және тіндер мен ағзаларды иммобилизациялау үшін қолданылады. Байлап таңу материалдары мен байлап таңу заттарына бірқатар талаптар қойылады. Олар болу қажет: 1. Жұмсақ, бірақ нәзік болмау керек; 2. Гигроскопиялық (су сіңіргіш); 3. Жақсы капиллярлы және суланғыштық қасиетке ие; 4. Бейтарап реакциялы болу; 5. Белгілі ылғалдылық пайызына ие; 6. Өз қасиеттерін сақтай отырып берік залалсыздандырылу. Байлап таңу материалдары мен байлап таңу заттарының бастапқы шикізаты мақта, ағаш және синтетикалық материалдар болып табылады. Мақта талшықтарынан дәке, мақта және дәке бинттерін дайындайды. Ағаштан- қағаз және вискозды иірімжіп, алигнин; синтетикалық материалдардан- арнайы байлап таңу заттары дайындалады. Дайын байлап таңу заттарын дайындау процесінде шикізат қолданылады және оны дайын байлап таңу заттарына жеткізеді. Мақта талшықтары- бұл таза целлюлоза. Талшықтардың мықтылығы мен ұзындықтарына, түсі мен қоспаларына байланысты 7 сұрыпқа жіктейді: алты санды және нөлдік (сұрыпталған). Тазалау зауыттарында мақтаны біріншілік тазалаудан- тұқымдары, тұқым қораптары және басқа механикалық қоспалардан, сонан тазартылған мақта мақта иіру фабрикаларына жіберіледі-онда талшықтарды тарау машиналарында таралады және үлпілдетіледі. Үлпілдетілген лента арнайы барабанда түзетіледі және біршама ширатылады, сонан соң ватермашиларда онан сайын ширатылып, иірімжіпке айналдырылады. Иірім фабрикаларында иірім жіптер тігін фабрикаларына түседі, онда өрім жолымен бойлық жіптер, негізгі деп аталады, және көлденең-оны үйрек деп аталады, тоқыма маталары алынады, мысалы, дәке. Мақта талшықтарына балауыз жағылған, сондықтан ол суланбайды және 93 пайыз ылғалдылыққа ие. Сондықтан, байлап таңу заттарына қойылатын талаптарына байланысты мақта талшықтары сілтілі (мерсерация) ерітінділермен химиялық өңдеуге жатады, балауыз, су, ағарту және бейтарап реакциясына қол жеткізу үшін қышқыл ерітінділері мен хлорлы әк қолданылады. Ағаш лигнин, целлюлозды емес көмірсу, целлюлозадан тұратын композит- аморфты торлы полимер, ол өте күрделі және кездейсоқ химиялық құрылымнан тұрады. Сондықтан майдаланған ағаштың химиялық өңдеуі целлюлоза, лигнин және т.б. байлап таңу материалдарын алу мақсатында бірінші кезекте лигнинді бұзылуына бағытталған.