Жерді қашықтықтан зерделеудің геодезиядағы қолданылуы

Қазақстан Білім және Ғылым Министрлігі Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

География және табиғатты пайдалану факультеті

Геоинформатика және картография кафедрасы

[pic 1]

СӨЖ

Тақырыбы: «Жерді қашықтықтан зерделеудің геодезиядағы қолданылуы»

                                                                                        Орындаған: Керімқұл Н.Н.

                                                                   Тексерген: Турумбетов Т.А.

Алматы-2022

Жоспар:

1. Кіріспе..............................................................................................................3
2. Негізгі бөлім:

           а) Қашықтықтан зондтау деректерін қолдану салалары.........................4

ә)  Жерді қашықтықтауда зерделеудің геодезиядағы қолданылуы.........4-5

     3. Қорытынды........................................................................................................6

     4. Пайдаланылған әдебиеттер..............................................................................7

Кіріспе

      Қазіргі кездегі спутниктік теледидар немесе сенімді ауа-райы болжамдары болсын, сондай-ақ таныс болған көптеген басқа нәрселер Жерді қашықтықтан зондтау деректерін пайдалану арқылы қамтамасыз етіледі.  Сонымен қатар  алынған материалдар көптеген салаларда қолданылады: орман өрттері мен табиғи апаттардан залалды бағалау, табиғи ресурстарды қашықтықтан зондтау, табиғи орта мен экожүйелерді қашықтықтан (аэроғарыштық) зондтау, техногендік апаттардың зардаптарын жою кемелердің ағымдағы орналасқан жері; мұздықтардың мониторингі, объектілерді заңсыз салуды анықтау, апаттар кезінде құтқару жұмыстарын ұйымдастыру және т.б.

        Қашықтықтан зондтау көбінесе ауыл шаруашылығында, геодезияда, карта жасауда, жер мен мұхит бетін, сондай-ақ атмосфера қабаттарын бақылауда қолданылады. Осы жерде Жерді арақашықтықтан зерделеудің геодезиядағы орны жайлы тоқталайық.

      Қашықтықтан зондтау деректерін қолдану салалары.

       Бұл технологияның басты ерекшелігі оның пайдалылығы – барлығы қоғам мен мемлекеттің игілігі үшін. Бұл өз кезегінде жобалардың басым көпшілігін жүзеге асыруға кеткен жоғары шығындардың өтелуін қамтамасыз етеді.      

       Жерді қашықтықтан зондтау деректерін қолдану салалары: Картографияда алынған ақпарат жаңа сандық топографиялық, навигациялық карталарды құру және қолданыстағыларды жаңарту үшін пайдаланылады. Арнайы карталар да осы технология арқылы жасалады.

       Екінші жағынан, ғылыми-техникалық прогрестің заманауи мүмкіндіктері геодезиялық ақпараттық қамтамасыз етуді жүзеге асырудың жаңа құралдарын ұсынады. Оларға мыналар жатады: компьютерлер, ғарыштық позицияны спутник арқылы анықтау, Жерді қашықтықтан зондтау, ғарышты сканерлеу әдістерімен зерттеу, ГАЖ және т.б.[1]

       Жерді қашықтықтауда зерделеудің геодезиядағы қолданылуы.

       Әуеден геодезиялық мәліметтерді жинау алғаш рет сүңгуір қайықтарды анықтау және әскери карталарды құру үшін қолданылатын гравитация деректерін алу үшін пайдаланылды. Бұл деректер Жердің гравитациялық өрісінің лездік бұзылуларының деңгейлері болып табылады, олар Жер массаларының таралу өзгерістерін анықтауға болады, бұл өз кезегінде әртүрлі геологиялық зерттеулерге қажет болуы мүмкін.

        Ғылым мен техниканың соңғы он жыл ішінде қарқындап дамуы геодезияға координаттар мен координата өсімшелерін анықтаудың жер серіктік атты жаңа әдісін дүниеге әкелді. Бұл әдісте геодезистер әдеттегідей геодезиялық тораптардың жылжымайтын пункттерін пайдаланбай, оның орнына жылжымалы жер серіктерінің координаталарын қолданады. Әлбетте, ол координаталарды геодезистер кез-келген уақытта пайдаланып, тұрған жерінің орнын анықтай алады. Қазіргі кезде координаталарды анықтаудың екі түрлі жер серіктік жүйесі қолданылады: