Тұлға бұлшықеттері құрылысы, қызметтері

Лекция №9.

Тақырыбы: Тұлға бұлшықеттері құрылысы, қызметтері.

Жоспары:

1.  Кеуде бұлшықеттері(терең және беткей орналасқан) құрылысы, орналасуы, қызметі.

2.  Көкет құрылысы, орналасуы, қызметі.

3. Арқа бұлшықеттері құрылысы, орналасуы, қызметі.

4. Іш бұлшықеттері құрылысы, орналасуы, қызметі.

Тұлға бұлшықеттері орналасуына байланысты үш топқа бөлінеді:

1.арқа

2.кеуде

3.іш бұлшықеттері.

[pic 1]

Арқаның бұлшықеттері.

Арқаның бұлшықеттері: беткейдегі, тереңдегі болып 2-ге бөлінеді.

Арқа бұлшықеттер m. dozsi  жұп бұлшықеттер.

Беткей бұлшықеттер:

 Трапеция тәрізді бұлшықет (m. traperius)

Шүйденің жоғарғы сызығынан, VΙΙ мойын  омыртқасының және кеуде омыртқаларының сүйір өсіндісінен басталып→ акромионға, төстің акромион шетіне, жауырын қырына   бекиді.

Қызметі: Жауырынды жақындатады, көтереді.

Арқаның өте жалпақ бұлшықеті (m. latissimus)

Кеуде омыртқалары төменгі 6-ы мен барлық бел омыртқаларының сүйір өсінділері мен сегізкөздің сыртқы беті мен  ΙX-XΙΙ  қабырғадан  басталып→ тоқпан жіліктің кіші төмпешігіне барып бекиді.

Қызметі:  Қолды әкеледі, артқа тартады, ішке бұрады.

Үлкен ромб тәрізді бұлшықет. (m. rhomboideus maior)

І – V кеуде омыртқаларының сүйір өсіндісінен басталып,   жауырынның  медиальды қырына барып бекиді.Трапеция тәрізді  бұлшықеттің астында орналасқан.

Қызметі: Жауырынды омыртқаға әкеледі, жоғары көтереді.

Кіші ромб тәрізді бұлшықет. (m. Rhomboideus minor )

2 төменгі мойын омыртқасының сүйір өсіндісінен  басталып → жауырынның медиальды қырына барып бекиді.

Қызметі: жауырынды тартады.

Жауырынды көтеретін бұлшықет: (m. levator scahulae)

Жоғарғы 4 мойын омыртқаларының көлденең өсіндісінен  басталып → жауырынның жоғарғы бұрышына бекиді.

Қызметі: жауырынның жоғарғы бұрышын көтереді. Ромб тәрізді бұлшықеттен жоғары орналасады.

Жоғарғы артқы тісті бұлшықет: ( m. serratus posterior superior )

Ромб тәрізді бұлшықеттің астында орналасады.VΙ-VΙΙ мойын мен Ι-ΙΙ кеуде омыртқаларының сүйір өсіндісінен басталып → ΙΙ-V  қабырғаларға бекиді.

Қызметі: ΙΙ-V  қабырғаларды көтереді, тыныс алуға қатысады.

Төменгі артқы тісті бұлшықет.( m. serratus posterior inferior)

Жалпақ бұлшықеттің астында орналасады.

XΙ-XΙΙ  кеуде омыртқалары, Ι-ΙΙ бел омыртқаларынан басталып → ΙX-XΙΙ  қабырғаларының төменгі қырына барып бекиді.

Қызметі: ΙX-XΙΙ  қабырғаларды түсіреді, тыныс шығарады.

Терең бұлшықеттер: 2 топқа бөлінеді.

2 жолақ латераль және медиаль.

Латераль шүйде сүйегінен сегізкөзге  дейін орналасқан. Ол омыртқаны тік ұстайды.

Ал медиаль қысқа V-VΙ омыртқаларынан өтіп келесі омыртқаға бекиді.

2 шандыры  бар.

1) Трапеция мен жалпақ

бұлшықетті жабады.

2) Бел-кеуде тереңдегі бұлшықеттерді жабады.

Кеуде бұлшықеттері.

[pic 2]

Беткей

Кеуденің үлкен бұлшықеті (m. pestoralis maior)

Бұғананың медиальды жартысы, төс сүйегінің сабы мен денесі, ΙΙ-VΙΙ қабырға шеміршегінен басталып → тоқпан жіліктің үлкен төмпешігіне бекиді.