Мойынның бұлшықеттері

• Мойынның терең бұлшықеттері – омыртқа бағанасында жатады, омыртқалардың көлденең өсінділерімен шартты латералды , медиалды топтарға бөлінеді.

• Латеральды топ бұлшықеттері  -    

• Алдыңғы сатылы бұлшықет , m.scalenius anterior Ⅲ - Ⅵ мойын омыртқаларының көлденең өсінділерінің алдыңғы төмпешіктерінен басталып, Ⅰ қабырғаның sulcus a.subclaviae алдында tuberculum m.scaleni anterioris – іне бекиді.
• Ортаңғы сатылы бұлшық ет . m.scalenius medius. Барлық мойын омыртқаларының көлденең өсінділерінің алдыңғы төмпешіктерінен басталып, Ⅰ қабырғаға, sulcus a. Subclaviae  - нің артқы жағына бекиді.
• Артқы сатылы бұлшық ет, m.scalenus posterior  . үш төменгі мойын омыртқаның артқы төмпешіткерінен басталып, Ⅱ қабырғаның сыртқы бетіне бекиді.

Қызметі: Mm.scaleni тыныс алу бұлшықеттер сияқты әрекет етіп, жоғары қабырғаларды көтереді. Қабырғалар қозғалмай тұрғанда, екі жағында жиырылып, омыртқа бағанасының мойын бөлігін алға қарай иеді, ал олар бірж лақты жиырылғанда оны иіп, өз жағына қарай бұрады.

• Мойынның ұзын бұлшық еті – musculus longus colii

Омыртқа бағанасының алдыңғы бетінде екі жағынан бүкіл мойын және 3 кеуде омыртқаларының өн бойында жататын үшбұрыш тәрізді бұлшық ет.

• Бастың ұзын бұлшық еті  m.longus capitis – алдыңғы бұлшық еттің жоғары бөлігін жауып тұрады. Ⅲ - Ⅵ мойын омыртқаларының көлденең өсінділерінен басталып, шүйде сүйектің pard basillaris бекиді.
• Бастың алдыңғы және бүйір тік бұлшық еттері * ауыз омыртқаның латералды массасы мен көлденең өсіндіден (бүйір) шүйде сүйекке қарай созылып жатады.

Қызметі: M.rectus anterior және m.longus capitis басты алға қарай иеді. M.Longus colii екі жағында барлық талшықтарымен жиырылып, омыртқа бағанасының мойындық бөлігін иеді, бір жағында жыирылғанда оны өз жағына қисайтады. Қиғаш будалар басты бұруға, бір жағына қисайтуға қатысады, оған m.rectus lateralis көмектеседі.

  Мойын шандырлары – Шевкуненко бойынша мойында 5 шанырлық табақшаға бөледі.

Мойын аймағында беткей, меншікті және мойын ішілік шандырлар бар.

• 1ші  мойын шандыры  , беткей мойын шандыры , fascia colii superficialis дененің жалпы беткей шандырының бір бөлігі болып табылады, және бірден үзіліссіз көрші аймақтарға ауысады.Дененің басқа бқлімдерінің теріасты шандырынан айрымашылығы:
• Теріасты бұлшықеті болады да, соған perimysium.
• Екінші шандыр немесе мойынның меншікті шандырының беткей жапырақшасы – Lamina superficialis fascia colii propriae. – жаға тәрізді бүкіл мойынды қаусырып , тіласты сүйегі үстіндегі және астындағы бұлшықеттерді , сілекей бездерін тамырлар мен нервтерді жауып жатады.Ол жоғарыда төменгі жақ пен пен processus mastoideus ке бекіп – fascia parotidea et masseterica
• 3ші шандыр – мойынның меншікті шандырыныі терең жапырақшасы – Lamina profunda fascia colii propriae тек мойынның ортаңғы бөлігінде ғана m.sternocleidomastoideus артында орналасады, үстіңгі жағынан тіо асты сүйегі , бүйірлерінен m.omohyoidei , төмеенггі жағыан – бұғана мен төспен шектелген үшбұрышты кеңістікте трапеция түзеді. Мойынның меншікті шандырының  беткей және терең жапырақшалары арасында саңылау тәрізді кеңістік spatium interaponeurticumsuprasternale түзіледі.
• 4 ші шандыр немесе мойынның ішкі шандыры  - fascia endocervicalis  - мойын ішіндегі ағзадарды қаусырып жатады. Ол екі жапырақшадан : висцералды, париеталды тұрады.Олардың арасында кеңістік ішіндегі ағзалар арасында орналасып, spatium previscerale деп ,кеңірдек алдындағысы spatium pretracheale деп аталады.
• 5 ші шандыр – омыртқа бағанасының алдындағы шандыр fascia prevertebralis омыртқа бағанасы алдыңғы жағынан омыртқа алдыңғы және сатылы бұлшық еттерді жауып, омыртқалардың көлденеі өсінділерімен бітісіп – өсіп, аталған бұлшық еттер үшін қынаптар түзеді.

Мойын аймақтары

Мойынның 4 аймағы бар

• Мойынның алдыңғы аймағы regio cervicalis anterior төс бұғана емізік бұлшықетің алдыңғы жиегі , төс мойындырық тілігі мен мойынның жоғары шекарасыныа сәйкес келеін сызықпен шектеледі.
• Төс – бұғана емізік аймағы regio sternocleidomastoidea аттас бұлшық ет контурына сәйкес
• Мойынның латералды аймағы regio cervicalis lateralis төс-бұғана –емізік бұлшық етінің  артқы жиегімен , трапеция тәрізді бұлшық еттің латералды жиегімен және бұғананның жоғары жиегімен шектеледі.
• Мойынның артқы аймағы regio cervicalis posterior – жоғары желкелік сызықпен , 7 мойын омыртқаның қылқанды өсінділері деңгейімен өтетін горизонталды сызықпен және трапеция тәрізді бұлшықеттің латералды жиегіімен шектеледі.

Мойынның үшбұрыштары

Алдыңғы және латералды аймақтар қиғаш жоғарыдан төмен және артқа қарай өтіп m.sternocleidomastoideus ті қиып өтетін m.omohyoideus арқылы бірқатар үшбұрыштарға бөлінеді. 

regio cervicalis lateralis аймағында 2 үшбұрышты бөледі:

• Жауырын – бұғана үшбұрышы trigonumomoclaviculare . оны m.sternocleidomastoideus .m.omohyoideus –тің төменгі қарыншасы және бұғана шектейді.
• Жауырын – трапеция үшбұыршы trigonum omotrapezoideum – оны m.omohyoideus тің төменгі қарыншасы m.trapezius және m sternocleidomastoideus құрайды.

        Мойынның алдыңғы аймағы regio cervicalis anterior 3бұрышты бөледі:

• Ұйқы үшбұршы trigonum caroticum - m sternocleidomastoideus, m.omohyoideus жоғары қарыншасы , m digastricus артқы қарыншасы .
• Төменгі жақсүйекасты үшбұрышы trigonum submandibulare . төменгі жақсүйек төменгі жиегінен және қосқарыншалы бұлышқеттің екі қарыншасынан түзілген.Онда практикалық мақсатта m.mylohyoideus артқы жиегі мен алдынан m.digastricus артқы қарыншасы және n.hypoglossus шектеген Пирогов үшбұрышы бөлінеді.
• Жауырын- кеңірдек үшбұрышы trigonum omotracheale - m.omohyoideus жоғары құрсағы, мойынның ортаңғы сызығы және m sternocleidomastoideus

...