Ғылым және жалған ғылым
Автор: Marali • Февраль 4, 2023 • Реферат • 3,273 Слов (14 Страниц) • 791 Просмотры
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
Биология және биотехнология факультеті
[pic 1]
МӨЖ
Ғылым және жалған ғылым
Дайындаған: Темірхан А.
Тексерген: Сулейменов П. М.
Алматы, 2022
Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Жалған ғылым, парағылым, девиантты ғылым
2.1.1. Псевдоғылымның белгілері
2.1.2. Ғылым мен псевдоғылымның идеологиялануы
2.1.3. Парағылым
2.2. Ғылымды идеологияландыру
2.3. Позицияны түзетудің үш әдісі
ІІІ. Қортынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Ғылым мен псевдоғылымды ажырату мәселесі (демаркация мәселесі) теориялық жағынан да, практикалық тұрғыдан да маңызды. Теориялық тұрғыдан алғанда, объективті және жеткілікті сенімді білім беретін шынайы ғылым мен ғылымға еліктейтін көптеген ілімдер арасындағы айырмашылықты түсіну маңызды.
Практикалық тұрғыдан алғанда, ғылымды шарлатандықтан қорғау және қоғамдағы ғылым беделін көтеру маңызды. Қазіргі кезде псевдо-ғалымдар өте белсенді, олар академиялар мен университеттер құрып, ғылыми дәрежелер мен атақтар береді, ғылым мен ғылыми білімнің құрылымына еліктеп, арнайы журналдар ашып, сонымен бірге ғылымды догматизм мен сциентизм үшін сынауда. Псевдоғылым жиі әртүрлі маргиналды әлеуметтік қозғалыстармен, саяси радикализммен және ұлтшылдықпен байланысты. Олардың жақтастары ғылымға тән өзін-өзі сынаудан аулақ, фанатизмді, популистік риториканы тәрбиелейді, саяси билікке деген құштарлыққа жат емес.
Танымның ғылыми емес формаларын қолдайтын психологиялық мотив – адамдардың ғасырлар бойы өзінің өзекті өмірлік мәселелерін шешудің ғажайып жолдарын табуға деген үміті.
Сондай-ақ жай ғана надан адамдар көп. Мысалы, астрологияны ғылым ретінде қарастыру керек пе. Мұндай сауалнама бірқатар Еуропа елдерінде, АҚШ пен Ресейде жүргізілді, ол финдер мен американдықтардың жақсы хабардар екенін көрсетті - Финляндияда астрология ғылым ретінде 11%, ал АҚШ-та 6% ғана танылды. Азаматтарының 60 пайыздан астамы жұлдыз жорамалға сенетін Ресей тізімнің соңында.
Псевдоғылымның танымал болуына БАҚ кінәлі. Жалпы алғанда, псевдоғылым өзінің заманауи түріндегі ғылымның басқа әлеуметтік-мәдени жүйелермен диалогқа түсуге мәжбүр болған және қарсыластарын толығымен жоя алмайтын демократиялық қоғамдық тәртіптегі ғылымның табиғи серігі және мәселесі болып табылады.
Псевдоғылыми білім, ғылыми білім сияқты, белгілі бір интеллектуалды қауымдастықтарда өндіріледі. Оны өндіру тетіктері, сондай-ақ қоғамда таралу жолдары ғылыми білімді өндіру мен таратудың ұқсас нысандарынан айтарлықтай ерекшеленеді.
Псевдоғылымдардың жеткілікті тұрақты тізімі 17 ғасырдың аяғында қалыптасты. Оған әдетте алхимия, астрология, геоманзия (жер бетінің сыртқы ерекшеліктеріне қарай кен орындарын болжау), фитогномия (адам денесінің белгілі бір бөліктеріне ұқсастығы немесе символдық сәйкестігі негізінде өсімдіктерге емдік күш беру) кірді. Кейінірек оларға френология, мезмеризм, парапсихология, уфология (НЛО-ны зерттеу) және басқа да аз белгілі парағылыми салалар қосылды. Парапсихология немесе қазіргі кездегідей экстрасенсорлық қабылдау ілімі, мысалы, 19 ғасырдың аяғында өсу кезеңін бастан өткерді.
Негізгі бөлім
2.1. Жалған ғылым, парағылым, девиантты ғылым
Қарастырылып отырған салада когнитивтік құбылыстардың кем дегенде үш түрін ажыратуға болатын сияқты: паранормальдық білім, псевдоғылым және девианттық ғылым. Паранормальды (грек тілінен. rara - туралы, туралы) кеңістікте және уақытта болып жатқан қарапайым құбылыстардың артында жасырылған құпия табиғи және психикалық күштер мен қатынастар туралы ілімдерді қамтиды.
Керісінше, псевдоғылымды жақтаушылар тек жоққа шығарып қоймайды, керісінше, ғылыми әдісті қолдануға деген ұмтылысын баса көрсетеді. Олар фактілерді жинайды, болжамдар мен гипотезаларды алға тартады, оларды негіздейді. Бірақ, ғылыми қызметтің бұл имитациясына қарамастан, ғалымдардың көпшілігіне, тіпті жалған ғылыммен айналысатын адамдарға олардың қызметі қалыпты ғылымның шегінен тыс жүзеге асырылатыны анық.
...