Мәдениет әлеуметтануы

Қазақстан Республикасының білім жəне ғылым министрлігі əл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

[pic 1]

[pic 2]

[pic 3]

Факультеті: «Физика-техникалық » Кафедрасы: «Электроника және астрофизика»

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Мәдениет әлеуметтануы

Орындаған: Ахметжанов Арлан  Тексерген: Мамытканов Д.К.

Алматы, 2024

Жоспар

Кіріспе

1.1. Мәдениет әлеуметтануының анықтамасы мен маңыздылығы

1.2. Мәдениет әлеуметтануының пайда болуы және даму кезеңдері

Негізгі бөлім

2.1. Мәдениет әлеуметтануының негізгі ұғымдары

2.2. Мәдениет әлеуметтануының бағыттары

Қорытынды

3.1. Мәдениет әлеуметтануының негізгі мәселелері

3.2. Қазақстандағы мәдениет әлеуметтануының дамуы

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

1. Мәдениет әлеуметтануының анықтамасы мен маңыздылығы

Мәдениет әлеуметтануы – қоғамның мәдени қырларын, оның құндылықтарын, дәстүрлерін, нормаларын және символдарын зерттейтін әлеуметтану ғылымының бір саласы. Бұл сала мәдениеттің әлеуметтік құрылымдар мен адамдар арасындағы өзара әрекеттесуге әсерін, оның қоғамдағы рөлін және әлеуметтік процестердің мәдениетке ықпалын қарастырады. Мәдениет әлеуметтануы қоғамдағы мәдени құбылыстардың қалыптасуын, дамуын, өзгеруін түсінуге және олардың қоғамдағы басқа әлеуметтік институттармен байланысын анықтауға көмектеседі.

Мәдениет әлеуметтануы қазіргі қоғамда ерекше маңызды, себебі мәдениет – қоғамның іргетасы және оны біріктіретін күш. Қазіргі жаһандану дәуірінде мәдениетаралық байланыстар артып, әртүрлі мәдениеттердің өзара ықпалдасуы күшейе түсуде. Бұл процестер қоғамда мәдениеттердің сақталуы, трансформациясы және адаптациясы сияқты мәселелерді алға тартады.

Мәдениет әлеуметтануы осы үдерістерді түсіну арқылы ұлттық мәдениеттің бірегейлігін сақтау, мәдени сәйкестікті қорғау, сондай-ақ басқа мәдениеттермен үйлесімді қарым-қатынас орнату жолдарын зерттейді. Бұл қоғамның тұрақты дамуына, толеранттылықтың қалыптасуына және әлеуметтік жанжалдардың алдын алуға септігін тигізеді. Қазақстан үшін көпұлтты және көпмәдениетті қоғам ретінде бұл тақырыптың маңыздылығы арта түседі, себебі мәдениет әлеуметтануы этносаралық келісім мен бейбітшілікті нығайтуда маңызды рөл атқарады.

1. Мәдениет әлеуметтануының пайда болуы және даму кезеңдері

Мәдениет әлеуметтануы 19 ғасырдың соңында әлеуметтану ғылымының қалыптасуымен бірге пайда болды. Оның дамуында бірнеше маңызды кезеңдерді бөліп көрсетуге болады:

1. Бастапқы кезеңі (19 ғасырдың соңы – 20 ғасырдың басы):

Бұл кезеңде мәдениет әлеуметтануы әлеуметтану ғылымының басқа салаларынан бөлектене бастады. Алғашқы әлеуметтанушылар мәдениет пен қоғамның өзара байланысын зерттеп, мәдени құбылыстардың әлеуметтік әсерлерін түсіндіруге тырысты. Огюст Конт, Карл Маркс, Макс Вебер, Эмиль Дюркгейм сияқты ғалымдардың еңбектері мәдениет әлеуметтануының қалыптасуына негіз болды. Олар қоғамдағы мәдени құндылықтар, дәстүрлер, символдардың рөлі мен олардың әлеуметтік өмірдегі мәнін зерттеуге назар аударды.

2. Құрылымдық-функционализм кезеңі (20 ғасырдың орта тұсы):

Бұл кезеңде Талкотт Парсонс және Роберт Мертон сынды ғалымдар қоғамды тұтас жүйе ретінде қарастырып, мәдениетті оның құрамдас бөліктерінің бірі деп санады. Құрылымдық-функционализм бағыты мәдениетті қоғамдағы тұрақтылықты қамтамасыз ететін құрал ретінде қарастырды. Бұл бағыт мәдениеттің қоғамдағы әртүрлі әлеуметтік институттарға қалай әсер ететінін, оның қызметін зерттеуге негізделді.

3. Қақтығыс теориясы және марксистік көзқарас (20 ғасырдың 60-70-жылдары):