Зейінді дамыту мен тәрбиелеудегі мұғалімнің рөлі

                                                    МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ................................................................................................................3

І. ЗЕЙІН ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК.............................................................4

1.1 Зейін  туралы  теориялар..............................................................................5

1.2 Зейіннің физиологиялық негізі ............................................................. ...  6

1.3 Зейіннің қасиеттері.......................................................................................7

1.4  Зейіннің түрлері..........................................................................................12

ІІ.  ЗЕЙІНДІ ДАМЫТУ ЖӘНЕ ОНЫ ТӘРБИЕЛЕУ ………….....................15

2.1 Зейінді дамыту мен тәрбиелеудегі мұғалімнің рөлі.................................16

2.2 Зейінді дамыту мен тәрбиелеуде орындалатын талаптар.................... ...17

ҚОРЫТЫНДЫ...................................................................................................27

ПАЙДАЛАНЫЛҒАНАӘДЕБИЕТТЕРТІЗІМ.................................................28

                                                      КІРІСПЕ

        Зерттеу өзектілігі: Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстан 2050 стратегиясында «Ұлт саулығы-отбасы болашағымыздың негізі» екенін айта кеткен болатын. Бәсекелестікке лайық, білімді,сауатты мамандар даярлаудың басты шарты-оқыту әрекетінде баланың психикалық жағынан дамуына,қажетті жағдай тудыру.

Алайда  жеке тұлға деңгейіне көтерілуі десек,онда бұл жайттардың бастауы мектеп оқушыларына кезеңінен басталатыны даусыз. Осы орайда адамның танымдық әрекетінің қалыптасуына тікелей негіз болатын ол,адамның мүддесін бағыт-бағдарын білдіретін зейіннің алатын орны ерекше.Зейінді өз ырқына қарай бағыттау және шоғырландыру қабілетті тұлғаның белсенділігін көрсетеді.Қазіргі кезде психологияда,зейін механизмі жүйке-жүйесінің әр түрлі деңгейінде тұрған сүзгі-ми қыртысының анатомиалық-функциялық жағынан оңашаланған нерв ткані ретикулярлық формация болып табылады. Ол бір импульстерді таратып,тежеп,екіншілерін күйретіп, оларды ми қыртысына жіберіп отырады.Сөйтіп айқын сана аймағына,ми қыртысына осылай іріктеледі.

Зейіннің  адам өмірінде  маңыздылығы  өте  жоғары  екені  белгілі. Зейін  арқылы  баланың ойы мен есін қалыптастырады. Зейінділікті  балада  дамыту мен  қалыптастыру  өте  жас кезінен қадағалануы  қажет.  Болашақ  ұрпағымыздың  саналы да  ақылды, білімді де  білікті болуы  үшін зейінділікті  тәрбиелеуіміз  қажет.  Осы мезетте  Ушинскийдің «Зейін адам  санасында қорытылып, онда  өтетін  әр түрлі  ойларды  аңғартатын адам жанының жалғыз ғана  есігі», деп  айтқан  өте  ұтымды  тұжырымдамасын айта  кеткім келеді [1].

         Психологияда зейінді әр қырынан зерттегендер баршылық.Мәселен зейіннің құбылмалығы көрінісін И.П.Павлов өзі ашқан қозудың оптималдық ошағы,құбылысы түсіндіріледі.

         Б.Г.Ананьев,И.В.Страхов өз зерттеулерінде, мектеп оқушыларының зейінін тәрбиелеу жолдарын қарастырса,К.Д.Ушинский адамның психикалық іс-әрекетіне зейіннің алатын орны ерекше деп атап көрсетіп: «Зейін-адам санасы арқылы қорытылатын және одан өтетін барлық ойды аңғартатын адам жанының жалғыз ғана есігі болып табылады»,-деп айтқан.

        Бүгінге дейін мектеп балаларындағы зейін психологиясының теориялық негіздері толық ашылмай ,әсіресе эксперименталды зерттеулер қолданбалы дәрежеде жеткілікті қалыптаспаған. Сонымен қатар зейін психологиясында көптеген жетістіктерге қарамастан қиыншылықтармен қарама-қайшылық баршылық. Зейін психологиясына қатысты көптеген шешімін таппаған күрделі мәселерде жеткілікті. Қазіргі кезде білім саласындағы талаптардың бірі танымдық іс-әрекет үрдісін тұлғаға бағдарлай оқыту тұжырымдамасын басшылыққа алуда. Сол себепті тақырыбызымды «Жеткiншектiк кезеңдегi оқушылардың зейінін дамыту жолдары» деп алдық. Өйткені зейін мәселесінің тағдыры мен оны шешу психология ғылымының өзекті тақырыбының бірі болып табылыды.