Басқарушылық шешім қабылдау психологиясы

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университеті

Әлеуметтік ғылымдар факультеті

Психология кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: «Басқарушылық шешім қабылдау психологиясы»

Нұр-Сұлтан-2019

Жоспар:

Кіріспе

1. Шешім қабылдау классификациялары

1. Тұлғаның шешім қабылдау түрлері
2. Ғалымдардың шешім қабылдау теориясын талдаулары

1. Шешім қабылдаудағы кедергілер

1. Психологиялық қорғаныстың классикалық түрлері

1. Манипуляция түсінігі

1. Манипуляция қорғанысы

Қорытынды

Әдебитеттер тізімі

Кіріспе

Шешім қабылдау барлық психологтармен дерлік басқарудың орталық сәті болып мойындалады. Сондықтан да осы критерий бойынша еңбек процесіндегі басты ролдер анықталады: басшының және бағынушының. Шешімді жоспарлауда (іздеу мен шешім қабылдау процессінде, сонымен қатар мақсаттарды, міндеттерді және оларға қол жеткізу құралдарын анықтау), ұйымдастыруда (шешім, әртүрлі ресурстар түрінің бірігуіне және адамдардың ортақ іс-әрекетіне бағытталған), мотивацияларды басқаруда, бақылауда және т.б. көрініс табады.

Шешім қабылдау — бұл мәселені түсінуді, адекватты мақсаттарды бекіту және осы мақсатты іске асыру үшін құралдарды таңдауды болжайтын күрделі ой процессі. Өкінішке орай, айтылған бұл процесс сыртқы орта жағдайлары мен жоғарғы басшылардың қысымының салдарынан жиі жағдайда стихиалы түрде жүреді. Сондықтан до оның іске асырылуы күрделі жүреді. Профессор Л.Зайверт, уақытты рационалды қолдану неміс институтының жетекшісі көптеген менеджерлер келесілерді дұрыс көреді дейді:

· Дұрыс жұмыстар жасағанның орнына дұрыс жұмыс жасау;

· Шығармашылық альтернатива жасағанның орнына мәселелерді шешу;

· Қолданған құралдарды оптимизациялаудың орнына құралдарды жнақтау;

· Нәтижелерге қол жеткізгеннің орнына міндеттерді атқару;

· Пайданы арттырудың орнына шығындарды азайту.

Бұлардың барлығы — дұрыс шешім қабылдамаудың нәтижесі. Дұрыс шешім қабылдамау неге мүмкін болады? Және – осы сынды басқарудағы есептен жаңылыс ықтималдылығын қалай төмендетуга болады? Бұны түсіну үшін, адамдардың психологиялық ерешеліктеріне көңіл аудару керек, яғни осы әрекет қандай психологиялық ерекшеліктің арқасында жүзеге асты.

Мақсаты – басқару психологиясы сабағында шешім қабылдау түсінігімен таныса отырып, негізгі шешім қабылдау критерийлерімен, түрлерімен, қағидаларымен танысу, манипуляция түсінігін түсіне келе, одан қорғану тәсілдерін меңгеру.

Тақырып көкейкестілігі – басқару психологиясында шешім қабылдау маңызды тақырып болып табылады. Себебі кез келген басшы, менеджер сауатты шешім қабылдай білуі керек, кез келген форс мажор, қиын кезеңдерден саспай шешім қабылдап, манипуляторлармен кұресе білуі маңызды.

Міндеттері:

• Шешім қабылдау классификацияларын анықтау.
• Әр түрлі ғалымдардың зерттеулерін қарап, талдау жасау.
• Басшының шешім қабылдау барысында қандай кедергілерге тап болатынын анықтау, жіктеу.
• Манипуляция түсінігімен танысу, түрлеріне анықтама беру, манипуляциядан қорғану әдістерін талқылау.

Шешім қабылдауда адамның білімі, қызығушылығы, дүниетанымы көрініс табады және бір адамның ғана емес. Бұл процесстің маңызды ерекшелігін адамдар мен жағдайларға қарсы тұра алатын, күрделі, өзгермелі жағдайларда белгіленген мақсатты іске асыруды қолдап отыратын адамның еріктік мінезі құрайды. Бұл процесс қысқа уақыт аралығында басшыға көптеген әртүрлі бағыттағы шешімдерді қабылдауға тура келетінімен күрделенеді.

1. Шешім қабылдау классификациялары

Шешім қабылдауды әр түрлі негіздер бойынша классификациялау қабылданған:

- Қамту аймағы бойынша (ортақ және жеке);