Педагогиканын методологиясы жана педагогикалык изилдёёлёрдщн методдору

ЛЕКЦИЯ № 2

ТЕМА: Педагогиканын методологиясы жана педагогикалык изилдёёлёрдщн методдору.

ПЛАН: 

1. Илимдердин методологиясы жёнщндё тщшщнщк. Педагогика  

илиминин методологиясы.

2.Методологиялык билимдердин структурасы: философиялык, жалпы илимдик, конкреттщщ-илимдик жана технологиялык деъгээлдер.

3. Педагогикадагы илимий изилдёёлёр жана алардын негизги мщнёздёмёлёрщ.

        4. Теоретикалык жана эмпирикалык изилдёё методдору.

5. Жетекчинин методологиялык маданияты.

1. Илимдердин методологиясы жёнщндё тщшщнщк. Педагогика

илиминин методологиясы.

Илимдин методологиясы деп – негизинде жаратылыштык жана коомдук кёрщнщштёрдщ, кубулуштарды изилдёё жаткан алгачкы философиялык идеялардын жыйындысын тщшщнёбщз.

Илимдин методологиясы изилдёёлёрдщн компоненттерине мщнёздёмё берет: анализдин обьектисин жана предметин, изилдёёлёрдщн маселелерин, аларды чечщщ щчщн зарыл болгон изилдёё каражаттары менен ыкмаларынын биримдигин, ошондой эле изилдёё маселелерин чечщщ процессиндеги аракеттердин этаптары, ырааттуулуктары тууралуу элестетщщлёрщн тщзёт. Илим качан гана жаъы, улам жаъы фактылар менен толукталып турганда гана ёнщгё алат.

Азыркы мезгилде илим таанууда  м е т о д о л о г и я  деп илимий-таанып билщщ ишкердщщлщгщнщн формалары жана ыкмалары, аны тщзщщнщн принциптери жёнщндёгщ окууну тщшщндщрщшёт.

Ошондуктан педагогиканын методологиялык негизи, те байыркы мезгилдерден берки келе жаткан педагогикалык теориялар, ойлор. Ошолордун негизинде ал иштелип, ёнщгщп чыккан.

Педагогиканын методологиясын чындыкты педагогикалык таануу жана кайра ёзгёртщщ жёнщндёгщ теориялык жоболордун жыйындысы катары кароо керек.

Ошентип педагогиканын фундаменти – философия, ёзгёчё анын тарбиялоо проблемалары менен алектенип, тарбиялоонун философиясы деген атка ээ болгон бёлщгщ.

Тарбиялоо философиясы – бул философиялык системалардын ар тщрдщщ идеяларын тарбиялоо практикасында колдонгон илимдер чёйрёсщ.

2. Методологиялык билимдердин структурасы

Методологиялык билимдин структурасында тёрт деъгээлди бёлщп карашат: философиялык, жалпы илимдик, конкреттщщ-илимдик жана технологиялык. Бардык деъгээлдер кандайдыр бир бири-бирине баш ийщщчщлщктё болушат да татаал системаны тщзщшёт.

Методологиянын философиялык деъгээли илимдин бщтщндёй жалпы таанып билщщ принциптерин жана категориялык аппаратын тщзёт. Азыркы мезгилде адам тууралуу илимдердин методологиялык негизи катарында ар тщрдщщ философиялык окуулар чогуу жашайт. Алар педагогикага дагы тиешелщщ: экзистенциализм, неотомизм, непозитивизм, диалектический материализм ж.б.

Экзистенциализм окутууну индивидуалдаштыруунун философиялык негизи болуп саналат. Экзистенциалисттердин ою боюнча, ар кимдин ички «Мени» тышкы дщйнёнщ кандай кабыл алса, ал ошондой болот дейт.  

        Неотомизм –  бул дщйнё эки жактуу, ал руханий дщйнёдён жана материалдык дщйнёдён турат деген окуу.  Руханий дщйнё жогорку баалуулукка ээ, анткени ал алда канча асыл, алда канча бай. Бул тщбёлщк жашоо щчщн жаратылган Кудайдын дщйнёсщ. Материалдык дщйнё – бул тёмён турган ранг, ал илим тарабынан изилденет. Неотомисттер жаш муундарды тарбиялоодо дин башкы ролдо деп далилдешет.

Позитивизм – табигый илимдер жана сандык ыкмалардын жардамы менен гана алынып, туура жана сыналган деп эсептелген окуу. Алар илим деп математиканы жана табият таанууну гана эсептешет.

Прагматизм (гр.опыт, дело) – чындыкты таанып-билщщ адамдын жеке тажрыйбасына алып келерин ырастоочу, философиялык агым. Бардык билим чындык, эгер ал адамдын практикалык ишмердщщлщгщнщн жщрщшщндё алынган жана ал щчщн пайдалуу болсо.

Диалектикалык материализм – табияттын, коомдун жана ой-жщгщртщщнщн кыймылынын ж-а ёнщгщщсщнщн жалпы закон ченемдщщлщктёрщ жёнщндёгщ философиялык окуу. Диалектикалык материализмдин негизги жоболору материя биринчи, а аъ-сезим экинчи дегенге алып келет. Аъ-сезим материянын ёнщгщшщнщн негизинде келип чыгат жана анын продуктысы б.с.