Қасым Аманжолов

«ДАРИҒА, О ДАРИҒА, ШІРКІН ДӘУРЕН»

        Ақын, журналист, драматург, аудармашы – бұл оның талантының кейбір қырлары ғана.Небәрі 43 жыл өмір сүрген майдангер ақын артына мол әдеби мұра қалдырды: лирикалық-патриоттық өлеңдер мен поэмалардан тұратын бірнеше кітап жазды. Аманжолов бірегей аудармашы ретінде де танымал болды. Ол қазақ тіліне Пушкиннің «Полтава» поэмасын, Лермонтовтың «Маскарадын», Твардовскийдің «Василий Теркинін», Маяковскийдің «Во весь голос», Низамидің «Шахнамасын» және басқа да әлемдік поэзия классиктерінің көптеген шығармаларын аударды.

        Қазақ халқының біртуар перзентінің балалық шағы мен жастық шағы туралы көп мәлімет жоқ. Тіпті оның ресми туған күні - 11 қазан - шартты және шамамен алынған. Кейбір зерттеушілер ақын 10 қазанда дүниеге келген деп жазады. Қасым Аманжоловтың қызы Дариға бұл шатасуды төңкеріске дейін қазіргі күнтізбенің болмағанымен, ақынның анасы Айғаншаның айтуы бойынша «күзде туған» деп «11 қазан» күні таңдалғанымен түсіндірді.Қасым Аманжоловтың қазіргі Қарағанды ​​облысы Қарқаралы ауданына қарасты ауылда кедей отбасында дүниеге келгені белгілі. Кейін ол бұл туралы былай деп жазды:

Өзге  емес , өзім айтам өз жайымда,
Жүрегім жалын атқан сөз дайында.
Тереңде  тұнып жатқан дауыл күйді,
Тербетіп, тулатып бір қозғайын да…

Аманжол  — Рахымжанның Қасымымын,
Мен қалған бір атаның ғасырымын.

Ақынның өмірбаяншылары анықтағандай, жас жігіт әкесінен өте ерте айырылып, мектеп-интернатта (Семейдегі «жасөспірімдер мектебі» деп аталатын жерде) тәрбиеленген. Оқуға, жақсы білімге деген құштарлық сонда сезілді. Оның үстіне, жастық шақтағы достарының бірі кейін айтқандай, Қасым «феноменальды есте сақтауымен, зерделі ойымен қатарластарынан ерекшеленетін». Болашақ жазушы 1930 жылы Семей зооветеринарлық техникумын бітіріп, кейін Орал педагогикалық институты мен Ленинград орман шаруашылығы институтында білім алады. Рас, ол екі университетті де бітірмеген – мамандығының басқа екенін түсінді. Сонау 1927 жылы өлең жаза бастады, бірақ әзірге ешкімге көрсетпеді. Ленинградтан Алматы қаласына кетіп, 1932 жылдан бастап республикалық «Лениншіл жас» газетінде жұмыс істей бастады. Сол кезеңдерден бастап жазушы мақалалар, очерктер, фельетондар жазып, шығара бастады. Одан кейін оның өлеңдері жергілікті газет беттерінен шыға бастады. Қасым Аманжоловтың әдеби жолы қарқынды дамығанын айта кеткен жөн.1938 жылы тұңғыш өлеңдер жинағы «Өмір сыры» деген атпен жарық көреді. Жинаққа енген өлеңдерден болашақтағы кемелденген ақын поэзиясының отты, лепті, сыршыл мінезі танылатын жекелеген жол, шумақтар табылғанымен, тұтастай алғанда, жинақ ақынның әлі де үйрену, еліктеу үстінде екенін көрсететін еді. Сәлден соң оның «Құпия қыз» поэмасы Ленин комсомолы сыйлығының лауреаты атанды, жас автор Жазушылар одағының мүшелігіне қабылданды.