Қазақстандағы жалпы білім беру мектептері үшін оқулықтар құру процесінің сараптамалық бағасы.

Кіріспе

Зерттеуөзектілігі.Егемендік республика алу совет одағыкезіндекөптегенмақсаттарыменқайтажаңарупроцессініңжаңадеңгейініңбағытындаанықталды. ҚазақстанРеспубликасыдемократиялық, құқықтықмемлекетқұружолындакөптегенмаңыздытапсырмалардышешугеміндетті. МемлекетПрезидентіН.Ә.Назарбаевөзініңқазақелінежолдауында «Біздіңбағытымыз, біздің даму жолымызқандайболуытиісекенін, таңдағанмақсаттарымызғаәкелетін, не құрукерекекеніміздіанықбіліпжәнетүсінукерекпіз» - депескертіпайтты. Күшті стратегия мен мақсатымыз бола отырыпбізжолымыздатұрғанкез-келгенүлкенкедергілердіоңайжеңеміз./1/

Елбасыныңәлемдіккөзқарастабірқатармаңыздыміндеттеріқойылды. МұндайміндеттердіңбіріҚазақстандыұлттық-мемлекеттіксәйкестендіру, білімберудіңұлттықмазмұнынқалыптастыруболыптабылады. Қазақстанныңжалпықоғамынтрансформациялауда, ұлттық-мемлекеттікидеологиянықалыптастырудажалпыбілім беру жүйесіменжәнежалпыбілімберетінмектепте, әсіресе, маңыздырөлатқаруымүмкін. Өйткені, бұлжасұрпақтықалыптастыратын, оныңморальдық, идеологиялыққұндылықтары меннұсқауларын, моральдықжәнефизикалықденсаулықжүйесінмектепқалыптастырады.МектептеболашақРеспубликасыныңнегізіанықталады, олжасазаматтардыкөтереді. Жалпықоғамтәріздіжалпыбілім беру мектебібүгінгікүні де тереңжәнеелеуліжүйеліөзгерістергеқолжеткізді. Оныңөмірсүруініңнегізгі, әдістемелікнегіздеріөзгеруде. Аксиома болыпбүкілбілім беру жүйесініңжаңамазмұнынанықтайтынэкономикалықмодельдіңөзгеруікез-келгенмаңыздыидеологиялықжәнесаясидағдарыстыңауыртпалығы табылады.Сондықтанқоғамныңжәнемемлекеттіңжаңамақсаттарынабілім беру мақсаттарыныңжеткіліктілігінқалпынакелтіруқажет. Білім беру жүйесіндегіреформалармоделіжасалуда.Білім беру саласыныңдағдарысынеғұрлымтереңірекболса, соғұрлымолтолығыменұлттандырылған, бірыңғайбілім беру мүддесін–тоталитарлықидеократиялықмемлекеттіңмүддесінтаратуғажақсыбейімделген.Бұл жағдайда жаңа білім беру парадигмасына көшу сөзсіз қадамдық кезеңді көздейді, өйткені білім беру кеңістігінде жаңа тақырыптардың пайда болуы тек мемлекет ретінде оның демократияландыруына қарай мүмкіндік береді. Білім беру жүйесінде реформа жүргізетін кезеңнің күрделілігі білім беру саласындағы ұлттық басымдықтар әлі анықталмағандықтан, белсенді шығармашылық үдеріс көптеген тұжырымдамалар, бағдарламалар, оқу бағдарламалары мен оқу әдебиеттерінің пайда болуында көрініс табады.  Осы ағынның бәрі жеткілікті түрде нашар жүйелендірілуде, оның негізгі параметрлерінде корреляция жоқ, білім беру кеңістігінің тұтастығы туралы айтуға мүмкіндік беретін біртектес элементтер өте аз. Методологиялық терминдерде және жалпы педагогикалық және дидактикалық терминдердегіде», байланыстың болмауы,дискреттік жағдайдың көп болуыбайқалады.

Білім беру - қоғамның мүшелерінің моральдық, зияткерлік, мәдени даму және кәсіби деңгейде жоғары құзыреттілігін қамтамасыз етуге бағытталған білім беру мен оқытудың үздіксіз үдерісі болып табылады. Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және жалпыға ортақ құндылықтар негізінде, ғылым мен тәжірибенің жетістіктері негізінде адамның қалыптасуы мен дамуына қажетті жағдай жасау. Осылайша, білім беру мазмұнын реформалаудың қазіргі кезеңінің міндеті ұлттық ерекшелікті ескере отырып, оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерді құру, осылайша білім берудің интегралдық саясатын қалыптастыру болып табылады. Қазақстан Республикасы Білім беру қызметкерлерінің бірінші съезінде (1998 жылғы желтоқсан) өзгерген жағдайларға сәйкес келетін заңнамалық базаның негіздері анықталды, Қазақстанның азаматтарына мемлекеттік кепілдіктер бекітілді, 18 білім беру тұжырымдамасы бекітілді, оның ішінде Білім беру саласындағы мемлекеттік саясат тұжырымдамасы, Мемлекеттік қолдаудың мемлекеттік бағдарламасы жалпы білім беру мектептері үшін оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерді дайындау және шығарудың мақсатты бағдарламасы. Білім беру мазмұнын түзету, білім беру саласын гуманизациялау үрдісін жандандыру, қазақстандық білім беру жүйесінің субъектілерінің мазмұнын халықаралық білім беру кеңістігіне интеграциялау,  Демек, білім мазмұнын, жаңа оқулықтар мен оқу құралдарын өз бетімен зерттеуге және жасауға уақыт келді. Білім беру жүйесіндегі қазіргі жағдай туралы және оның алдында тұрған міндеттер туралы қысқаша тұжырымдама берейік. Қазақстан Республикасының қазіргі заманғы мектебі оқу-әдістемелік материалдарды іріктеуге, оқу құралдарын құруға, оқытудың әдістері мен құралдарына, оқулықтар мен оқу құралдарының ұлттық моделін жасау мен іске асыруға байланысты терең жүйелі трансформация кезеңінен өтуде. Біздің республикамызда жүргізіліп жатқан мектептегі реформаның ең маңызды міндеттерінің бірі болып табылатын оқулықтар мен оқу құралдарының ұлттық моделі деп есептейміз, себебі бұрынғы ұрпақ кеңестік әдіснамалық негізге сәйкес дамыды, әртүрлі мақсат қою, дидактикалық және әдістемелік талаптарға сәйкес педагогиканың негізі болып - тоталитарлық мемлекеттің педагогикасы саналады.