Шетел тілі мұғалімінің арсеналындағы заманауи оқу құралдары

4-дәріс. Шетел тілі мұғалімінің арсеналындағы заманауи оқу құралдары

Шетел тілін оқыту процесі тек мұғалімнің немесе оқытушының оқыту әрекетінен және оқушылардың оқу әрекетінен ғана тұрмайды. Оқыту процесінің құрамдас бөліктеріне « оқытуды ұйымдастыру » ұғымы да кіреді .

Мектепте және университетте шет тілін оқытудың алға қойған мақсаттарына жету үшін әртүрлі оқу құралдарын пайдалану қарастырылған, олар әдетте келесідей жіктеледі:

1. Біріншіден, олардың оқу-тәрбиелік процесіндегі рөліне қарай: - негізгі және көмекші құралдар.
2. Екіншіден, адресатқа байланысты: - мұғалім үшін және оқушылар үшін .
3. Үшіншіден, ақпарат арнасы арқылы: есту , көру және көру-есту .

4. Төртіншіден, технологияны пайдалану бойынша: - техникалық және техникалық емес , яғни. дәстүрлі құралдар.

Әдіскерлер мен мұғалімдер арасында кең тараған классификацияға толығырақ тоқталайық. Оқыту құралдарын негізгі және көмекші деп бөлу кезінде негізгілеріне оқу әдістемелік кешенге кіретін барлық құралдар жатады, ал көмекші деп нақты жағдайда жұмыс істегенде қолдануға болатын, бірақ оқу әдістемелік кешенге кірмейтін құралдар жатады.

Оқу-әдістемелік кешенге кіретін және негізгі құралдары деп аталатын құралдарды қарастырайық:

1. Бұл бағдарлама. Бұл мұғалімнің белгілі бір сыныпта, ал оқытушының студенттердің белгілі бір тобындағы жұмысында басшылыққа алатын мемлекеттік құжат. Бағдарламаның түсіндірме жазбасында ТСО кеңінен қолдану арқылы шет тілінде оқу үдерісін күшейту, пәнаралық байланыстың маңыздылығы,, шет тілін оқытуда ол байланысты ескеру, тілі оқытылып жатқан халықтың мәдениетімен таныстыру, т.б. көрсетіледі.

2. Бұл мұғалімге арналған кітап. Ол тұтастай оқу-әдістемелік кешен бойынша жұмыстың мәнін (мазмұнын) ашады. Онда: ережелер мен түсіндірмелерсіз тілдік материал; жаттығулар жүйелеріне арналған әдістемелік нұсқаулар: тыңдауға арналған материал ; сабақты жоспарлау және сабаққа әдістемелік нұсқаулар.

Бақылаулар көрсеткендей, бастапқы кезеңде шет тілін оқыту тәжірибесінде мектеп мұғалімдері мен жоғары оқу орындарының оқытушылары мұғалімнің кітабына әртүрлі көзқарастар қалыптастырады.

Кейбір адамдар оны мүлдем елемейді және оқулық пен басқа оқу құралдарын пайдалана отырып, оқуды өз қалауы бойынша құрылымдайды.

Басқалары мұғалімнің кітабын пайдаланғанымен, оқу-әдістемелік кешен құрастырылған принциптерді ескерместен өз әдістемелерін енгізеді . Осы арқылы олар жоспарланған оқыту жүйесіне зиян келтіреді, бұл жалпы нәтижеге теріс әсер етеді.

Тағы басқалары мұғалімнің кітабында берілген нұсқауларды толығымен орындайды, бірақ нақты оқыту нұсқауларын есепке алмай, формальды түрде орындалатын ұсыныстардың мәні туралы ойланбайды.

Соңында, төртінші топ мұғалімдерге арналған кітаптың ұсыныстарын топтың жағдайы мен мүмкіндіктерімен, жеке ерекшеліктерімен байланыстыра отырып, шығармашылықпен пайдаланады. Шетел тілін оқыту тәжірибесіне өзіндік ерекшеліктерін енгізе отырып, олар оны жүйемен және оның негізіне салынған маңызды принциптермен дәл сәйкестендіреді.

Тек төртінші топ мұғалімнің кітабын пайдалануға дұрыс қарайды. Бұл жағдайда мұғалім шығармашылық тұлға ретінде, оқу-әдістемелік кешеннің, демек, шет тілін оқытудың бірлескен авторы ретінде әрекет етеді.

3. Бұл студенттерге арналған кітап. Оқулық – студенттерге шет тілін үйретудің негізгі құралы. Мұғалім шет тілінің ең бірінші сабағында оқулық бойынша «экскурсия» жүргізуі керек. Студенттер оқулықты жақсы білуі керек (мысалы, онда грамматикалық түсініктемелер бар екенін және қай жерде тілдік және мәдени деректер ұсынылған екенін және т.б.), өйткені олардың шет тіліндегі өзіндік жұмыстары сол кітаппен байланысты болады.