Ежелгі Қытай

Ежелгі Қытай

Кіріспе

Ежелгі Қытай адамзат өркениетінің ең көне ошақтарының бірі. Ол мыңдаған жылдар бойы дамып, өзіне тән мәдениетімен, философиясымен, ғылымы және мемлекеттік құрылымымен ерекшеленді. Қытай өркениеті Шығыс Азия аумағында орналасып, бүкіл әлем тарихына зор ықпал етті.

Географиялық орналасуы

Қытай ежелден Хуанхэ (Сары өзен) мен Янцзы өзендерінің бойында қалыптасты. Бұл өзендер құнарлы алқаптарымен егіншіліктің өркендеуіне мүмкіндік берді. Табиғи жағдайлары әртүрлі болды: солтүстігінде шөлдер, батысында таулар, шығысында теңіз жағалауы бар еді. Осы ерекшеліктер Қытайдың саяси және мәдени дамуына ықпал етті.

Тарихи кезеңдері

Шан (Ин) әулеті (б.з.б. XVIII-ХІ ғғ.) алғашқы жазу, қолөнер, қола дәуірінің дамуы.

Чжоу әулеті (б.з.б. ХІ-ІІІ ғғ.) феодалдық құрылымның күшеюі, философиялық ілімдердің қалыптасуы.

Цинь әулеті (б.з.б. III ғ.) Қытайды тұңғыш рет біріктірген Цинь Шихуан билігі, Ұлы Қытай қорғанының тұрғызылуы.

Хань әулеті (б.з.б. ІІІ ғ. б.з. III ғ.) мемлекет нығайып, ғылым мен мәдениет дамыды, Жібек жолы ашылды.

Қоғамдық құрылым

Қоғамның басында император тұрды. Одан кейін шенеуніктер мен ақсүйектер, әскерилер, шаруалар, қолөнершілер және саудагерлер болды. Құлдар да кездесті. Император билігі қасиетті деп саналды, ал халық оған бағынуы тиіс еді.

Мәдениеті мен философиясы

Қытай мәдениеті өз жазу жүйесімен, аңыздары және өнерімен ерекшеленді. Иероглиф жазуы дамып, ол бүкіл халықты біріктірді.