Гидрологиялық сипаттағы төтенше жағдайларды жою

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі                                                                        Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

[pic 1]

СОӨЖ

Факультет: География және табиғатты пайдалану
      Кафедра: Тұрақты даму бойынша ЮНЕСКО

Мамандығы: Қоршаған ортаны қорғау және өмір тіршілігінің қауіпсіздігі

Тақырыбы: Гидрологиялық сипаттағы төтенше жағдайларды жою

                                                                                                    Орындаған: Сисенова И. Б.

                                                                                  Қабылдаған: Абишев Б. Ж.

Алматы 2020

Жоспар

 КІРІСПЕ

І НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1.1 Гидрологиялық сипаттағы төтенше жағдайлар және оның түрлері

1.2 Гидрологиялық сипаттағы төтенше жағдайларды жою жөніндегі іс-шаралар

1.3 Гидрологиялық сипаттағы төтенше жағдайлар кезіндегі қауіпсіз іс-әрекет ережелері

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Кіріспе

Адамзат күн сайын көптеген қатал табиғи құбылыстарға тап болады. Жыл сайын жер бетінде мыңдаған найзағай, шамамен 10 мың су тасқыны, 100 мыңнан астам жер сілкінісі, көптеген өрттер мен көшкіндер, жанартау атқылауы, тропикалық циклондар және басқа да табиғи апаттар болады. Мұндай құбылыстар кенеттен пайда болады және ерекше. Олар ғимараттар мен құрылыстарды бұзуы, құндылықтарды бұзуы, өндіріс процестерін бұзуы, адамдар мен жануарлардың өліміне әкелуі мүмкін. Табиғи апаттар үлкен зиян келтіруі мүмкін, оның мөлшері апаттардың қарқындылығына ғана емес, сонымен бірге қоғамның даму деңгейіне және оның саяси құрылымына да байланысты.

  Төтенше жағдайлардың (ТЖ) алдын алу және салдарын жою – қазіргі заманның өзекті мәселелерінің бірі. Адамдарды құтқару, оларға қажетті көмек көрсету, зақымдану ошақтарында авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу бойынша шебер әрекеттер қаза тапқандардың санын азайтуға, зардап шеккендердің денсаулығын сақтауға, материалдық шығындарды азайтуға мүмкіндік береді. Осыған байланысты төтенше жағдайлардың алдын алуды сауатты және шебер ұйымдастыра алатын және қауіпті жоюда халыққа көмек көрсете алатын жоғары білімі бар мамандарды даярлау проблемасы өзекті болып отыр.

 Гидрологиялық сипаттағы дүлей апаттардың туындау себептері мен сипатын білу қорғау шараларын алдын ала қабылдаған кезде, халықтың саналы мінез-құлқымен шығындардың барлық түрлерін елеулі түрде азайтуға мүмкіндік береді.

І НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1. Гидрологиялық сипаттағы ТЖ және оның түрлері

Гидрологиялық сипаттағы ТЖ шақырылатын апаттарға бөлінеді:  

• судың жоғары деңгейі — қалалар мен елді мекендердің төменгі бөліктерін, ауыл шаруашылығы дақылдары егістерін су басу, өнеркәсіптік және көлік объектілерін зақымдау кезіндегі су тасқыны;  
• тасымалдау, қалаларды және халық шаруашылығы объектілерін, суару жүйелерін сумен жабдықтау бұзылған кезде судың төмен деңгейі;  
• селдермен (елді мекендерге, жол және басқа құрылыстарға қауіп төндіретін үйінді және мореналық көлдердің жарылуы кезінде);  
• қар көшкіндерімен (елді мекендерге, автомобиль және темір жолдарға, электр беру желілеріне, өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы объектілеріне қауіп төнген кезде);  
• кеме жүзетін су айдындарында ерте мұз қату және мұздың пайда болуы.

Су тасқыны-бұл өзендерде, көлдерде, теңіздерде су деңгейінің көтерілуі, жаңбыр, қардың тез еруі, жағалаудағы желдің көтерілуі және адамдардың денсаулығына зиян келтіретін, тіпті олардың өліміне әкелетін, сонымен қатар материалдық зиян келтіретін басқа да себептер. Су тасқыны табиғи апаттар қатарында адам шығыны мен жер сілкінісінен кейінгі материалдық шығындар бойынша екінші орында.