Таҳаввули нақш ва сохтори ШФМ дар иқтисодиёти муосири ҷаҳонӣ

Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон Донишгоҳи давлатии ҳуқуқ, бизнес ва сиёсати Тоҷикистон

ФАКУЛТЕТИ СИЁСАТШИНОСӢ ВА МБ

                                    КАФЕДРАИ ИҚТИСОДИ ҶАҲОНӢ

Кори курсӣ

аз фанни иқтисодиёти ҷаҳонӣ

дар мавзӯи: «Таҳаввули нақш ва сохтори ШФМ дар иқтисодиёти                     муосири ҷаҳонӣ»

Иҷрокунанда:                                         донишҷӯи курси 3-ми ихтисоси                                                        1.23.01.02.05- таъминоти забонии                                                         робитаҳои байнифарҳангӣ                                                                  (робитаҳои иқтисоди беруна)                                                          шӯъбаи рӯзона                                                                                  Ҳакимов Ф.Ҳ

Роҳбари илмӣ:                                          н.и.и., дотсент                                                                                  Аминов Дадахон Ғайбуллоевич

                                                                                                                                                 Хуҷанд, 2021

МУНДАРИҶА

САРСУХАН

БОБИ I. АСОСҲОИ НАЗАРИЯВИИ ТАШАККУЛ ВА РУШДИ ШФМ

1.1. Ширкатҳои фаромиллалӣ: моҳият мафҳум ва таърихи пайдоиш

1.2. Шакл ва сохтори ширкатҳои фаромиллалӣ

1.3. Хусусиятҳои фаъолияти ширкатҳои фаромиллалӣ

БОБИ II. ХУСУСИЯТҲОИ РУШД ВА ФАЪОЛИЯТИ ШИРКАТҲОИ ФАРОМИЛЛАЛӢ ДАР ШАРОИТИ ҶАҲОНИШАВӢ

2.1. Рушди ширкатҳои фаромиллалӣ дар соҳаи автомобилсозӣ

2.2. Таҳлили фаъолияти ширкатҳои фаромиллалӣ дар соҳаи нафтӣ

2.3. Рушди ширкатҳои фаромиллалӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон

ХУЛОСА

РӮЙХАТИ АДАБИЁТ

Сарсухан

Ҷаҳонишавӣ муҳимтарин хусусияти системаи ҷаҳонии муосир гардид, ки дар он рушди иқтисодӣ дар чаҳорчӯбаи миллӣ ва робитаҳои иқтисодии берунӣ бо ҳам пайвастаги доранд. Ҷараёни байналхалқӣ хусусияти хоси ҷаҳонишавӣ мебошад. Асосан, ин ҷараёнҳои сармоя ва иттилооте мебошанд, ки байни ширкатҳои фаромиллалӣ мекунанд.                                 Трансмилликунонӣ ҷузъи муҳимтарин ва дар айни замон механизми асосии равандҳои умумии ҷаҳонишавӣ мебошад. Чунин ба назар мерасад, ки он муҳимтарин унсур ва яке аз схемаҳои асосии танзимкунанда мебошад, ки ягонагии фаъолияти иқтисоди ҷаҳониро таъмин мекунад. Тавассути ШФМ ва бонкҳои фаромиллии марбута ҷараёнҳои пулӣ ва молӣ мегузарад, ки рушди иқтисоди ҷаҳониро муайян мекунанд. Онҳо омили пешбарандаи ҷаҳонишавии иқтисод буда, қисмҳо ва марҳилаҳои ҷудогонаи равандҳои такрористеҳсолкуниро дар қаламрави кишварҳои гуногун ҷойгир мекунанд.        Ин раванд пеш аз ҳама дар пурзӯр шудани нақши ширкатҳои фаромиллалӣ дар муносибатҳои иқтисодии байналмиллалӣ зоҳир мегардад.        ШФМ имрӯз дар саросари ҷаҳон тақрибан 60 ҳазор ширкати асосӣ  ва зиёда аз 500 ҳазор филиалҳо ва ширкатҳои вобаста дар хориҷиро ташкил медиҳанд. Онхо то нисфи маҳсулоти саноатии ҷаҳон, бештар аз 60 фоизи савдои берунӣ, тақрибан 4/5 ҳиссаи патенту литсензияхои техника, технология ва ноу-хауи навро зери назорат доранд^[1].                                 Иқтисодиёти ҷаҳонӣ имрӯз пеш аз ҳама бо иқтисоди фаромиллӣ муаррифӣ мешавад. Проблемаҳои ташаккули ширкатҳои фаромиллалӣ ва таъсири он ба иқтисодиёти миллӣ ва ҷаҳонӣ дар шароити тезу тунд шудани робитаҳои иқтисодии ҷаҳон аз ҷумлаи муҳимтарин масъалаҳо мебошанд. Нақши пешбарандаи ШФМ ҳамчун субъекти муносибатҳои иқтисодии байналхалқӣ аз ҷониби илми Ғарб ва Русия эътироф шудааст.                         Ширкатҳои байналхалқӣ, аз як тараф маҳсули муносибатҳои бо суръат инкишоф ёфтаистодаи байналхалқии иқтисодӣ бошанд, аз тарафи дигар, худи онҳо механизми тавонои таъсиррасониро ба онҳо ифода мекунанд. Ширкатҳои фаромиллалӣ ба муносибатҳои байналхалқии иқтисодӣ фаъолона таъсир расонда, муносибатҳои нав ташкил мекунанд, шаклҳои мавҷудаи худро тагьир медиханд.                                                                 Ширкатҳои калонтарини ШФМ дар бозори Тоҷикистон торафт бештар ворид мешаванд. Дар кишвари мо аллакай ширктаҳои бузургӣ Руссия, Ҷумҳурии Мардумии Чин, ИМА ва Итолиё ба вуҷуд омадан ва инкишоф ёфтаистодаанд.                                                                                 Мақсад аз навиштани кори курсӣ ин омӯзиш ва тадқиқи ҳамаҷонибаи фаъолияти ширкатҳои фаромиллалӣ (трансмиллалӣ) дар арсаи ҷаҳони ва саҳми онҳо дар Тоҷикистон.                                                                 Вобаста ба мақсади гузошташуда дар кори курсӣ ҳалли чунин вазифаҳо муайян карда шудааст:                                                                                  --Омӯзиши мафҳум ва моҳияти фаъолияти ширкатҳои фаромиллалӣ дар            ҷаҳон;                                                                                                 --Муайян кардани шаклҳои ширкатҳои фаромиллаӣ ва сохтори ин гуна             ширкатҳои ҷаҳонӣ;                                                                                --Таҳлили рушд ва фаъолияти шаркатҳои  фаромиллалии                                    автомобилсозӣ;                                                                                        --Таҳлили динамикаи рушди ширкатҳои фаромиллалии соҳаи нафти;                --Рушди ширкатҳои фаромиллалӣ дар соҳаҳои гуногуни Ҷумҳурии                   Тоҷикистон;