Негізгі қорлардың теориялық негіздері

Кіріспе

Курстық жұмыстың өзектілігі:«Гродно ет комбинаты» АҚ мысалында негізгі құралдарды пайдалану тиімділігінің көрсеткіштерін талдау болып табылады.

Бұл жұмыстың мақсаты - кәсіпорынның негізгі қорларының тұжырымдамасын зерттеу, пайдаланудың тиімділігін талдау және кәсіпорынның негізгі құралдарын пайдалануды жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу болып табылады.

Курстық жұмыстың міндеттері:

- негізгі құралдардың құны, олардың құрамы мен құрылымы;

- кәсіпорынның негізгі құралдарын есепке алу және бағалау ерекшеліктерін зерттеу;

- негізгі құралдарды пайдалану тиімділігінің көрсеткіштерімен танысу;

-«Гродно ет комбинаты» АҚ кәсіпорнында негізгі құралдарды пайдалану және оларды талдау;

- негізгі құралдарды пайдалануды жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу.

Зерттеу жұмысының нысаны кәсіпорынның негізгі активтері болып табылады.

Жұмыста талдау және синтез әдісі, индукция әдісі және шегеру әдісі қамтылған зерттеудің әр түрлі әдістері пайдаланылды.

Жұмыс 39 беттен тұрады, кіріспеден, үш бөлімнен,  қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Бір кәсіпорынның, фирманың немесе тіпті кішігірім ұйымның өз құрылымында өзінің коммерциялық қызметін жүзеге асырудың негізгі (өндірістік) құралы болмай, қазіргі жағдайда нарықта тиімді жұмыс істей алмайды.

Нарықтық жағдайда кәсіпорын меншік формасына байланыссыз өзінің меншігінің, амортизациясының, пайдасының, кредиттерінің  есебінен құрал-жабдықтарды алады, цехтер салады. Өндіріс тиімді болу үшін, ал негізгі өндірістік қорларды құруға және сатып алуға жұмсалған қаражаттар бекерге жоғалтылмауы үшін негізгі қорлар толық және тиімді пайдалануы қажет. Кәсіпорын негізгі қорларын қалай пайдалануына қарай олардың пайдасы байланысты болады, демек кәсіпорынның ары қарай дамуы да осыған байланысты.

Негізгі құралдар шаруашылық субъектінің негізгі капиталының жалпы көлеміндегі негізгі үлесті алады. Кәсіпорындардың қаражатының жалпы құнындағы негізгі құралдардың үлесі орта есеппен шамамен 70 пайызға жетеді. Бұл фирмалардың экономикасының маңызды компоненттерінің бірі ретінде оларды пайдалануды қатаң есепке алу қажеттілігін алдын ала анықтайды. Экономикалық субъектінің қызметінің қорытынды нәтижелері негізінен олардың мөлшеріне, құнына, сапа күйіне және пайдалану тиімділігіне байланысты. Негізгі құрал-жабдықтар, негізгі құралдарды пайдалану сипаты және пайдалану деңгейі аналитикалық жұмыстың маңызды аспектісі болып табылады, себебі негізгі капитал - бұл ғылыми-техникалық процестің материалдық экспрессиясы - өндірістің тиімділігін арттырудың негізгі факторы. Сондықтан негізгі құралдарды пайдалану тиімділігін зерттеу маңызды болып табылады.

 Негізгі құрал-жабдықтар объектілері өндірілетін өнімдердің негізін құрайды, қызметтер көрсетіледі және жұмыс жасалады. Негізгі қорлар шаруашылық субъектісінің негізгі капиталының жалпы көлеміндегі негізгі үлесті алады. Негізгі құралдарды неғұрлым толық және ұтымды пайдалану еңбек өнімділігінің өсуіне ықпал ететін тауарларды өндіруде  еңбекке қабілетті еңбек құнын үнемдеуді білдіреді. Негізгі құралдарды пайдаланудың тиімділігін жоғарылату нәтижесінде өндірістің бірлік құнын төмендету өндірістің құнын төмендету және кірістерді арттыру дегенді білдіреді. Сондықтан негізгі құралдарды пайдалану тиімділігін зерттеу маңызды болып табылады.

1.Негізгі қорлардың теориялық негіздері

1.1. Негізгі құралдардың экономикалық мәні, құрамы мен құрылымы

Кәсіпорынның табысты жұмыс істеуі негізінен өндірістің барлық факторларын, ең алдымен, негізгі құралдарды пайдалану тиімділігімен анықталады. Ол негізгі құралдар мен негізгі қорлар бойынша анықталуы керек. Негізгі құрал-жабдықтар - ұзақ уақыт бойы әрекет ететін материалдық құндылықтардың жиынтығы; кәсіпорынның жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.Олар жаңадан құрылған өнімге көшу арқылы тозады, себебі олар құндылығын жоғалтады. Жұмыс істеу барысында олар табиғи-материалдық нысанын өзгертпейді. Негізгі құралдар - ұзақ уақыт бойы еңбек құралдары ретінде пайдаланылатын материалдық активтердің жиынтығы.                                   Бухгалтерлік есеп бойынша физикалық және бағалау бағаларында көрсетіледі. Бағалауда жинақталған «Активтер» бөлімінде және «Негізгі құралдар» синтетикалық шотында келтірілген. Бұл шот ұзақ уақыт пайдаланылатын материалдық құндылықтардың болуы мен қозғалысы туралы ақпарат жинауға арналған. Негізгі құралдар осы құжатта пайдаланылатын болады[16,164б].