Кредиттік оқыту жүйесінің мәні, мақсаты мен міндеттері

МӨЖ

Кредиттік оқыту жүйесінің мәні, мақсаты мен міндеттері.

Орындаған: Ербол Салқын

Қабылдаған: Есенова.К.А

Кредиттік оқыту жүйесінің мәні, мақсаты мен міндеттері.

Кредиттік окыту жүйесін 1869 жылы Гарвард университетінің президенті Чарльз Элиот енгізген. Бұл жүйе Америкада бiлiм сапасын жетілдіру максатында мектептен бастап жогары оку орындарына дейiн енгiзiлдi. 1988 жылдан бастап Еуропа елдерi де кредиттік жүйеге ене бастады. 1999 жылы 18-19 маусым айында Еуропалык мемлекеттердің білім министрлігінің бірлескен отырысында кредиттік окытудың еуропалык жүйесiн кабылдады. Халыкаралык білім кеңістігінде жоғары бiлiм бойынша кредиттік окытудың іргелі 4 жүйесі бар. Олар: Еуропалык жүйе ESTS, американдык жуйе USCS, британдық жүйе CATS, Азия мемлекеттерi және тынық мұхиты кеңістігіндегі жүйе USTS. Қазақстанның білім беру жүйесі негізінен Еуропалык кредиттік жүйеге енуді көздеп отыр. Еуропалык кредиттік жүйе бойынша еуропадағы Ұлыбритания, Франция, Испания, Германия, Италия, т.б. іргелі мемлекеттерде білім беріледі. Республика білім беру жүйесінің кредиттік технологияға көшудегі басты максат Қазақстан білім жүйесін әлемдік білім кеңістігімен біріктіру болып табылады. Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі ұсынып отырган кредиттік окыту жүйесінің Ережесі министрлігі ұсынып отырған кредиттік оқыту жүйесінің Ережесі Болон декларациясынын негізгі ұстанымдарын басшылыкка алып жасалынган. Элемдегі 12000 университетте жоғары білім беру Еуропалық кредиттік окыту жүйесі негізінде іске асырылуда. Қазақстандағы орта білім беру жүйесінің 12 жылдык мектеп жүйесіне көшу бүгінгі әлемдік білім кеңістігіне енудің бірден-бір жолы болып табылады. Әлемдік деңгейде білім керу жүйесіне зер салатын болсак, білім беру жүйесі 12 және 13 жылдыктан тұрады. Мысалы, Ұлыбританияда 174 на 268 Франция, испания, Польша, Жапонияларды 12 жылдык, Италия, швеция, Германияда 13 жылдык бiлiм беру жуйесi бойынша бiлiм берiледi. Еуропалык кенес кабылдаган декларацияда әлемдiк орта бiлiм беру жуйесi 12 жылдык бiлiм берудi қамтамасыз етудi көздеп отыр. Егер кейбiр елдерде орта бiлiм беру 12 жылдан кем болса, онда бiлiмдi жогары бiлiм беру жүйесiнде толыктыру кажет. Білім беру жүйесiндегi интеграциялык процестердiн максаттары мынаган саяды: жогары бiлiм алуга мумкіндік алудың шарты ретiнде 12-13 жылдык, мектептегі окыту жүйесіне көшу; оку мерзімі 4 жыл және квалификациясы енбек нарығы сұранысын канагаттандыратын және әрi карай бiлiм алуды жалгастыруга жарайтын "бакалавр" дәрежесi бар аякталмаган жогары бiлiм беру; «магистр» және «доктор» дәрежелерi бар аякталган жогары білім беру; барлык улттык жогары бiлiм беру жуйелерiне European Credit Transfer System (ECTS) есептiк бiрлiк жүйесін немесе кайта есептеу. жинактау функцияларын камтамасыз ететiн және шетелде окытудын академиялык талап тургысынан мойындалуына кепiлдiк беретiн бiрiккен жүйенi енгiзу. Жогары оку орны жуйесін әлемдік білім беру кеністігіне интеграциялау талаптары мынадан туралы: - білім берудiн казакстандык моделін (үлгiсiн) кұру; білім беру жүйесін Лиссабондык конвенциянын (1997) жане Болондык декларациянын (1999) ережелерiне бейiмдеу; Казакстан Республикасы  "Білім туралы" Заңы, «Еуропалык аймакта жоғары білімге жататын квалификацияларды мойындау туралы», «Конвенцияны ратификациялау туралы>> тужырымдамасы Казакстандык моделiнiн (үлгiсiнiн) кукыктык негiзi болып табылады. Кредиттiк окыту жүйесiнiн негiзгi устанымдары мынадай: ұлттык білім беру жуйелерiн халыкаралык денгейде адамдарга колайлы жерiнен бiлiм алуга мукiндiк беру;  кез-келген улттык бiлiм беру жүйесімен сәйкестiгi; жогары білім берудiн барлык багдарламалары формаларынын (күндізгі, кешкі, аракашыктыктан (дистанциялык) сырттай окыту) колданылуы; халыкаралык есептiк ауысу мумкiндiгi «диплом косымшаларынын жалпы еуропалык улгiгі Казакстандык жогары оку орындарынын әлемдiк бiлiм кеңiстiгiне ену ушiн темендегi сатылар енгiзiледi:                                                                                   1. Бакалавриат (аякталмаган жогары кәсiптiк бiлiм) - 4 жыл, төменгі сатысы - 2 жыл; жоғары сатысы - 2 жыл.                                                                             2. Магистратура (жогары кәсiптiк бiлiмнiн екiншi сатысы) скi траекторияда iске асады: кәсiптiк магистратура, 3 камтиды 1 жыл; гылыми магистратура -2 жыл.                                                                                                           3.Докторлық бағдарлама жогары кәсiптiк бiлiмнен кейiнгi докторлык багдарлама екi тракторияда iске асады: кәсiптiкмагистратурадан кейiн - 3 жыл; гылыми магистратурадан кейiн – 2 жыл. Халыкаралык улттык бiлiм беру жүйесiнiн бағдарламасына сәйкес жоғары және кәсiптiк бiлiмнен кейiнгi бiлiм берудiн кредиттік технология негiзiнде үш деңгейлi академиялык дәрежелер енгiзiлдi: <<бакалавр>>, <<магистр, доктор». Кредиттiк окыту технологиясы - білім алушы мен окытушынын оку жумысы келемiнiн бiрiздендiрiлген өлшем бiрлiгi ретiнде кредиттi колдану аркылы, бiлiм алушынын пандердi тандауы жане реттiлiкпен окуын дербес жоспарлауы негiзiнде окыту. Кредиттiк окыту технологиясынын мiндетi студенттердiн өзiн-өзi Ұйымдастыру және өзiндiк бiлiм алу кабілеттерін дамыту. Кредиттiк окыту технологиясы сұраныстарына багыт ала академиялык багдарламаларды козгалмалы етiп жоспарлауға; отырып Егер студентте дайындыгынын багытын түзету 03 кажеттiлiгi туындаган жагдайда багдарламаларды бiрiктiруге; Студент бір жогары оку орнынан екiншiсiне немесе баска мамандыкка ауыскан жагдайда осы уакытка дейiнгi оку колемінін академиялык тургыдан мойындалуын iске асыру; Керек болган жагдайда білім алуды кезек-кезенiмен, ягни уакыт аралык үзілістермен іске асыруга (студентте материалдык тургыдагы немесе уакыт тапшылыгы киындыктары болган жагдайда) мумкіндік береді. Кредиттік технологиянын негізгі ерекшелiгi cmydeummin өзiндiк жеке, озiне мейлінше ынгайлы оку жоспарын кура алатындыгында. Студенттің оку жоспары дегенiмiз адвайтердiн комегімен әр оку жылына берілген форма бойынша елiндiк бiлiм траекториясын айкындауы. Студенттiң жекелей оку жоспары факультет деканынын немесе кафедра меңгерушiсiнiн колымен бекітіледі. Жоғары және жогары кәсіптік білім берудің оку мазмұны мемлекеттік білім стандарты және оку жоспарлары негiзiнде iске асады. Оку жоспарлары үш түрлі формада жасалады: 1) типтiк оку багдарламасы; 2) оку жұмыс бағдарламасы; 3) жеке оку жоспары. Кредиттiк окыту жүйесiнiң негiзi - студенттің өз бетінше дамуына жагдай жасау. Тиісінше, окытушылар мен студенттер жумыстарынын мынадай үлгілік циклдерi iске асырылады: 1) Оқытушынын студенттермен жұмысынын (ОСЖ) үлгiлiк бiрлiк циклі үш негізгі функцияны қамтиды. Оқытушынын бiрiншi функциясы бағыттаушы-бағдарлаушылық (тақырыпқа кіріспе, максат, мiндеттердi кою, практикалык тиімділігін, материал мазмұнынын негiзгi бөлiмдерiнiң мәнi мен өзара байланысын сипаттау, оку-əдістемелік кұралдармен жұмыс женiнде ұсынымдар т.б.). Бұл студенттiн алдағы өзiндiк жумысы үшiн жеткiлiктi болуы тиіс. Оқытушының екiншi функциясы - консультативтік-түзетушілік. Бұл студенттiн озiндiк жұмысында оку әрекетін жүзеге асыруда консультативтік көмек беру, жеке консультация жүргiзу және тиiстi тузету жумыстарын жүзеге асыру. Білім беру процесінде бұл функцияны тьюторлар аткарады. Окытушынын ушiншi функциясы бакылаушылык-багалаушылык. Бұл студенттердiн бiлiмiн, шеберлiгiн және дағдысын багалауды әртурлі нысанда жүргізу (жазбаша немесе ауызша емтихан, тестілеу және т.б.), оларга кездесетiн негiзгi киындыктарды аныктау бойынша диалог ұйымдастыру, окытушының сарапшы немесе бакылаушы ретінде «дұрыс»> орекеттерді, өзара эрекеттестікті, эталондык тәсiлдердi көрсетуiн карастырады. формалары: консультация, интерактивтік сабактар; үй тапсырмасын, бакылау жумыстарын тексеру; курстык жумыстар. реферат, эссе. Жогары мектеп дидактикасынын окытатын негiзгi катынасы кокытушы-студент» дидактикалык қатынасы. Мундай катынаста ЖОО-да окыту үрдiсiн жүзеге асыруды сипаттау. Сонымен катар тагы бiр манызды катынас «Студент-окылатын материал», бул ЖОО нын спецификасын көрсетедi және бiлiм урдiсiнiн маңыздылыгы мен студенттердiн өзiндiк оку маныздылыгын сипаттайды. Ал кокытушы окытылатын материал катынасы окыту үрдiсiнiн жоспары мен материалдарды iрiктеу байланысын көрсетеді.