Фольклордағы дидактикалық жанр

Фольклордағы дидактикалық жанр

Тәлім-тәрбие, ғибрат беретін жанр. Дидактика 17ғасырда алғаш қолданылды.

Мақал-мәтел, жұмбақ, жаңылтпаш, терме

Енді ғана қалыптасқан шақта олар танымдық қызмет атқарды.

Көркемдігі барынша қарапайым, басқа жанрлармен салыстырғанда төмен.

Ұшқыр ой, әдемі ұйқас болуы маңызды.

Контекст пен ұйқастығын қарастырамыз.

Жұмбақта эстетикалық (ләззат) қызмет бар.

Мақал-мәтел танымдық қызмет

Терме толғауға ұқсайды.

Қалай ажыратамыз?

Терме – моральдық ойларды теріп алу дегеннен шыққан. Терме лирика. Онда моральдық ой басым. Толғау – өоғамдық әлеуметтік, ұлттық, халықтық мәселе мен қиындықтарды қамтиды. Терме – күнделікті тіршіліктегі мәселелерді қамтиды. Сыртқы формасы ұқсас, 7-8 буыннан құралады, шалыс ұйқас түрінде келеді. Бірақ, контекстіне мән берсек, айырмашылығын көре аламыз.

Үкімет басшылары мен халық мәселелерін айтсақ, толғау.

11 буынмен жазылса қара өлең.

Термеде музыка болады, ол синретті өнерге жатады. Домбыра, қобыз, сыбызғымен сүйемелденеді. Ал, толғау үшін музыка керек емес. Термедегі әр жолда айтылатын ой проблематика. Морльдық мәселе және ғибраттық кеңес беріледі. Көтерілген мәселені жай ғана айтып қана қоймай, ғибрат беріп, шешімі айтылады. Толғауда автор күңіренеді, проблеманы көтереді бірақ, мәселені шешпейді. Мысалдың соңғы екі не бір шумағында афоризм болады оның термемен ұқсастығы сол. Айырмашылығы ол жануарларды мысал үлгі етіп айтылады

Дидактикалық жанрға байланысты

Жұмбақ, мақал-мәтел, термеге қатысты материалдар.

Фольклордағы дидактикалық жанр

Тәлім-тәрбие, ғибрат беретін жанр. Дидактика 17ғасырда алғаш қолданылды.

Мақал-мәтел, жұмбақ, жаңылтпаш, терме

Енді ғана қалыптасқан шақта олар танымдық қызмет атқарды.

Көркемдігі барынша қарапайым, басқа жанрлармен салыстырғанда төмен.

Ұшқыр ой, әдемі ұйқас болуы маңызды.

Контекст пен ұйқастығын қарастырамыз.

Жұмбақта эстетикалық (ләззат) қызмет бар.

Мақал-мәтел танымдық қызмет

Терме толғауға ұқсайды.

Қалай ажыратамыз?

Терме – моральдық ойларды теріп алу дегеннен шыққан. Терме лирика. Онда моральдық ой басым. Толғау – өоғамдық әлеуметтік, ұлттық, халықтық мәселе мен қиындықтарды қамтиды. Терме – күнделікті тіршіліктегі мәселелерді қамтиды.