Аналитикалық химияда әрекеттесуші массалар заңын иондық тепе - теңдіктің әр түріне қолдану

Оңтүстік  Қазақстан мемлекеттік фармацептика академиясы

ФГЗ және химия  кафедрасы

               СӨЖ

Тақырыбы: Аналитикалық      химияда әрекеттесуші      массалар    заңын       иондық          тепе - теңдіктің   әр  түріне  қолдану.

[pic 1]

                                        Орындаған:

Тобы:

                     Қабылдаған:

Шымкент

Жоспар

І Кіріспе

ІІ Негізгі бөлім

1.  Әрекеттесуші массалар заңының қышқылды-негіздік тепе-теңдікке қолданылуы.

Ә) Әрекеттесуші массалар заңын “тұнба-ерітінді” типті гетерогендік тепе-теңдікке қолдану және олардың аналитикалық химиядағы   орны.

Б)  Әрекеттесуші массалар заңының тотығу- тотықсызда тепе-теңдігіне қолданылуы және аналитикалық химиядағы орны.

В) Әрекеттесуші массалар заңының комплекс түзілу тепе-теңдігіне қолданылуы және оның аналитикалық химиядағы орны.

ІІІ Қорытынды

 IV Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

1867 ж. К.Гульдберг және П.Вааге реакция жылдамдығының әрекеттесуші  заттар концентрацисының тәуелділігін айқындайтын әрекеттесуші массалар заңын тұжырымдады: берілген температурадағы химиялық реакцияның жылдамдығы реакция теңдеуіндгі стехиометриялық коэффиценттерге тең болатын көрсеткіш дәржесіндегі әрекеттесуші заттар концентрацияларының көбейтіндісіне тура пропорционал.[pic 2]

                           теңдеуі бойынша жүретін реакциялар үшін бұл заң мынадай теңдеумен өрнектеледі: [pic 3]

Әрекеттесуші массалар заңының қышқылдық-негіздік                    тепе-теңдікке қолданылуы.

Заттардың қышқылдық немесе негіздік қасиеттері көбіне аналитикалық реакциялардың бағытын анықтайды. Қышқылдық және негіздік қасиет-қосылыстардың маңызды аналитикалық қасиеттері болып табылады.

Ерітіндіде диссоциацияланғанда Н+ иондарын түзетін заттар қышқылдар деп аталады.

                                                          НА=Н+ +А–

Бұл процестің тепе-теңдік тұрақтысы Ка тең:

                                                           Ка= [pic 4]

Мұны қышқылдардың диссоциация тұрақтысы деп атайды. Қышқыл күшті болған сайын Ка, мәні жоғары болады. Ыңғайлы болуы үшін тұрақтылық көрсеткішін жиі қолданамыз рКа=-lgКа, рКа мәні күшті қышқылдар үшін теріс мән ал әлсіздер ұшін»оң, рКа мәні қышқылдылық төмендеген сайын өседі,

ЭОН қосылысы ұшін элементтің электртерістілігі төмендеген сайын, Э-О байланысы арқылы диссоциация жұреді. Бұл жағдаида негіздер туралы айтады

                                                        ЭОН =Э++ОН–

Бұл процесті  тепе-тендік константасы Кд мына тұрде беріледі:

                                                          Кд[pic 5]

Әрекеттесуші массалар заңын “тұнба-ерітінді” типті гетерогендік тепе-теңдікке қолдану және олардың аналитикалық химиядағы   орны.

Химиялық реакциялардың нәтижесінде байқалатын негізгі аналитикалық эффектілердің бірі-тұнбаның тұзілуі. Егер тұнба боялған болса онда оларды көзбен көріп, оңай байқауға болады.

Заттардың аз ерігіштігі жөне олардың тұнбаға тұсу қабілеттілігі, тұнбаға тұсуші иондардың қасиеттеріне тәуелді.

Бұл зандылық келесі қосылыстар тобындағы сульфидтерде, галогенидтерде, селенидтерде т.б. байқалады.

Тұнбалар тез поляризацияланатын және ұлкен радиусты катиондар мен аниондардың әрекеттесуінен оңай түзіледі. Көбіне тұнбаны р-элементтерінің оттекті қышқыл қалдықтары түзеді: СО32-, Р043-, SіO32-, S032-, Аs043- т.б.

Ковалентті байланыс күшейген сайын аниондар оңай поляризацияланады.

Тұнбаны бөлшектерінің ,өлшем өзгерісіне орай кристалдық және аморфты деп бөледі.