Кіріспе. Өнім сапасы

Модуль 1 Кіріспе. Өнім сапасы Дәріс 1

1 тақырып: Кіріспе. Өнім сапасы

Сұрақтар 1.Қатер түсінігі 2 Сапа түсінігі 3.Өнім сапасы

Тамақтану - адам денсаулығын анықтайтын маңызды факторлардың бірі. Адамның антропогендік қызметіне байланысты экологиялық жағдайдың бњкіл әлемнің барлық аймағында күрт нашарлауы тұтынатын тағамның сапалық құрамына әсер етеді. Тамақ өнімдерімен бірге адам ағзасына химиялық және биологиялық заттардың біраз бөлігі түседі.Олар тамақ љнімдеріне бір жағынан ауа, су,мтопырақ арқылы, екінші жағынан тірі организмніі арасында зат алмасуды қамтамассыз ететін биологиялық тізбек жњрісінде және азық - түлік шикізатымен тамақ өнімдерінің ауылшаруашылық және өндірістік өндірісінің , сонымен қатар сақтау ,орау маркілердің барлық кезеңдерінен тұратын тағамдық тізбек жүрісі арқылы түседі және жинақталады (1-сурет). Осыған орай азық- тњлік шикізаттары мен тамақ өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігін қамтамассыз ету халық денсаулығын анықтайтын қазіргі заманғы қоғамның негізгі мәселелерінің бірі болып табылады.

Азық - түлік шикізаттары мен тамақ љнімдерінің қауіпсіздігін құрамындағы микробиологиялық , химиялық және биологиялық текті құнсыз заттардың сандық және сапалық мөлшері бойынша анықтайды. Көптеген тамақ өнімдерінің қоршаған ортадан экономикалық зиянды заттар - контаминаттарды сіћіру қабілеті бар.

Өсімдік және жануар текті тамақ љнімдерімен бірге адам организіміне қоршаған ортада 70% әр түрлі токсиндер түседі.

Халықтыћ тағамдық статусының бұзылуы мен қоршаған орта мен тамақ љнімдерініћ ластануы орташа өмір сүру жасыныћ еркектерде 59 жасқа дейін, әйелдерде 70 жасқа дейін қысқаруының бірден бір себебі болып табылады. Өлім себептерінің ішінде негізгі орынды жүрек - тамыр, онкологиялық, гастроэнтерологиялық, инфекциялық аурулар алып жатыр.

Қалыптасқан жағдайда азық-тњлік шикізаттары мен тамақ љнімдерініћ сапасы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету мемлекеттің маңызды стратегиялық мђселесі болып отыр. Бұл маңызды мәселенің негізгі бағыттары тљмендегілер болып табылады:

1. халықтың рационалды тамақтануын қамтамасыз ету, ол физикалық тамақтануды, тағамдық статусты зерттеуден, тамақтануды рационалды жасау шараларынан тұрады.
2. тамақ өнімдерінің тұтынушылық қасиетін, тағамдық құндылығын және қауіпсіздігін қамтамасыз ететін сипаттамалар жиынтығынан тұратын азық-

тњлік шикізаты мен тамақ љнімдерінің сапасын қамтамасыз ету. Бұл қызметтң басты бағыттары төмендегілер болып табылады:

• халық денсаулығын сақтау және тамақ өнімдерін өндіру саласында заңнамалық негізді қалыптастыру;
• азық-түлік шикізаты мен тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі бойынша мониторингті ұйымдастыру;
• объективті ақпаратты алу мақсатында тамақ өнімдерінің химиялық құрамын зерттеуді кеңейту, оның тағамдық құндылығын анықтау;

тағамдық токсикоинфекцияларды алдын-алу шараларын жетілдіру, тамақ љнімдерінің адам денсаулығына қауіпті контаминаттарды айқындау;

1. халықтың рационалды тамақтану мәселесін шешуде ғылыми зерттеулерді дамыту. Бұл зерттеулердің басты бағыттары төмендегілер болып табылады:

• ең қауіпті және кең таралған тамақ љнімдері контаминаттары

әрекет ету механизмін, метаболизмін, биотрансформациясын зерттеу;