Тегіс қосылыстардың шақтамалары мен қондырулары
Автор: kundakpayeva • Ноябрь 14, 2018 • Реферат • 1,923 Слов (8 Страниц) • 1,013 Просмотры
1. Тегіс қосылыстардың шақтамалары мен қондырулары
1.1 Негізгі ұғымдар
Саңылаулы түйіндесуді қарастырайық (1.1, а - сурет). Түйіндесудегі S саңылауын алу үшін төлке тесігінің өлшемі d біліктің өлшемінен артық болуы тиіс.
Бөлшектерді дайындау кезінде D және d өлшемдері қателіктермен орындалады. Конструктор қателіктерден құтыла алмаушылықты негізге алады және олардың қандай шектерде рұқсат етілетіндігін анықтайды, яғни жұптастыру әлі дұрыс құрастыру мен қалыпты жұмыс істеу талаптарын қанағаттандырады. Конструктор білікке арналған екі шекті өлшемді - , және ішінде түйіндесетін бөлшектердің нақты өлшемдері болуы тиіс тесікке арналған екі шекті өлшемді - , орнатады (1.1, б - сурет). Ең үлкен және ең кіші шекті өлшемдер айырмасын шақтама - және деп атайды.[pic 1][pic 2][pic 3][pic 4][pic 5][pic 6]
[pic 7]
1.1 - сурет
Сызбаға қосылыстардың мұндай көп өлшемдерін салу өте ыңғайсыз, сондықтан білікке және тесікке арналған, номиналды - D деп аталатын бір жалпы өлшемді орнату және оның шекті ауытқуларын көрсету қабылданды (1.1, в сурет).
Жоғарғы ауытқу ES, es - жоғарғы шекті және номиналды мөлшерлердің алгебралық айырмасы.
ES = - D; es = - D.[pic 8][pic 9]
Төменгі ауытқу EI, ei - төменгі шекті және номиналды мөлшерлердің алгебралық айырмасы.
EI = - D; ei = - D.[pic 10][pic 11]
Шақтама өрісі - ең үлкен және ең кіші шекті өлшемдермен шектелген және шақтама шамасы мен оның номиналды өлшемге сәйкес нөлдік сызыққа қатысты орналасуымен анықталатын өріс.
Саңылауы бар қондырманың шақтама өрісінің графикалық бейнесі 1.1, в суретінде келтірілген.
Жоғарғы және төменгі ауытқулар арасындағы өріс тар болған сайын, цифрмен белгіленетін және квалитет деп аталатын дәлдік дәрежесі басқа тең жағдайларда соғұрлым жоғары болады.
Нөлдік сызыққа қатысты шақтаманың орналасуы, нөлдік сызыққа жақын екі шекті ауытқудан негізгі ауытқумен анықталады және латын әліпбиінің әріптерінің бірімен белгіленеді. Бас әріптер тесіктерге, ал кіші әріптер біліктерге қатысты.
Осылайша, шақтама өрісі нөлдік сызыққа қатысты шақтаманың орналасуын көрсететін әріп жұбымен, дәлдік дәрежесі - шақтама шамасы туралы ақпарат беретін цифрмен белгіленеді.
Білік пен тесікке арналған шақтама өрістерін сызбада белгілеу мысалдары және оларды құру схемалары, сондай-ақ ауытқулардың мәндері мен шақтамаларды есептеу 1.2 а, б - суретте келтірілген.
Тесік [pic 12] | Жоғарғы ауытқу: ES = +21мкм Төменгі ауытқу: EI = 0 Шақтама: = ES - EI = +21 - 0 =21 мкм[pic 13] |
Білік [pic 14] | Жоғарғы ауытқу: es = -20 мкм Төменгі ауытқу: ei = -33 мкм Шақтама: = es - ei = -20 - (-33) = 13 мкм[pic 15] |
Саңылаулы отырғызылу [pic 16] | Тесік параметрлері: ES =+21 мкм, EI = 0. = 13 мкм[pic 17] Білік параметрлері: es = -20 мкм, ei = -33 мкм. = 13 мкм[pic 18] Ең үлкен және ең кіші саңылаулар: = ES - ei = +21 - (-33) = 54 мкм; = EI - es = 0 - (-20) = 20 мкм[pic 19][pic 20] Отырғызу шақтамасы: TS = ES - ei - EI + es = + . TS = 21 + 13 = 34 мкм[pic 21][pic 22] |
Керілісті отырғызылу [pic 23] | Тесік параметрлері: ES =+21 мкм, EI = 0. = 21 мкм[pic 24] Білік параметрлері: es = +41 мкм, ei = +28 мкм. = 13 мкм[pic 25] Ең үлкен және ең кіші керілістер: = es - EI = +41 - 0 = 41 мкм; = ei - ES = +28 - 21 = 7 мкм[pic 26][pic 27] Отырғызу шақтамасы: TN = es - EI - ei + ES = + . TN = 21 + 13 = 34 мкм[pic 28][pic 29] |
Ауыспалы отырғызылу [pic 30] | Тесік параметрлері: ES =+21 мкм, EI = 0. = 21 мкм[pic 31] Білік параметрлері: es = +15 мкм, ei = +2 мкм. = 13 мкм[pic 32] Ең үлкен және ең кіші керілістер: = es - EI = +15 - 0 = 15 мкм; = ei - ES = +2 - 21 = -19 мкм;[pic 33][pic 34] = [pic 35][pic 36] Отырғызу шақтамасы: TN = - = 15 - (-19) = 34 мкм[pic 37][pic 38] TN = es - EI - ei + ES = + ; TN = 21 + 13 = 34 мкм[pic 39][pic 40] |
...