Шағын жинақталған мектепте білім берудiн жаңартылған мазмұны жағдайындағы тиімді әдістер мен технологияларды колдану

Досмаилова А.Б.

қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

«Әулиекөл аудан әкімдігінің

білім бөлімінің

Москалев орта мектебі» ММ

Әулиекөл ауданы

ШАҒЫН ЖИНАҚТАЛҒАН МЕКТЕПТЕ БІЛІМ БЕРУДІҢ ЖАҢАРТЫЛҒАН МАЗМҰНЫ ЖАҒДАЙЫНДА

ТИІМДІ ЗАМАНАУИ ӘДІСТЕР МЕН ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУ

Кілтті сөздер: педагогика, жаңартылған білім беру мазмұны, шағын жинақталған мектеп.

Аңдатпа: мақалада шағын жинақталған мектепте қазақ тілі мен әдебиеті пәні бойынша жаңартылған білім беру мазмұны жағдайындағы тиімді әдістер мен тәсілдер туралы жазылған.

Шағын жинақталған мектептер бүгінде ауылдық жерлердегі мектептердің басым түрі болып отыр, әр сыныптың толықтырылуы әдетте 10 адамнан кем, ал жекелеген мектептерде бұл сан одан да аз. Ауылдық мектептердегі оқушылар санының тұрақты азаюы саны аз сыныптар әртүрлі жастағы сыныптар-жиынтықтарға бірігуіне алып келеді.  Шағын мектеп сыныптары үлкен педагогикалық мәселелерді тудырады. Олардың бірі-бұл осы жағдайда заманауи сабақтарды құру және өткізу бойынша нақты әдістемелік ұсыныстардың болмауы.  Сонымен қатар, ауыл баласы тұлғасын қалыптастыру тұйық әлеуметтік қауымдастық жағдайында өтеді.

Ауыл мектебінде кез-келген мұғалім  балаларға үлкен сүйіспеншілігін көрсетеді. Біріншіден, бұл шағын ауыл болса, екіншіден шағын ауылдың адамдары да бір-бірімен өте тату, тығыз қарым-қатынаста болады.  

Шағын жинақталған мектептегі мұғалімнен шығармашылық, қолдау, мейірімділік пен кең жүрек, кәсібилік пен кешендік талап етіледі. Шағын жинақталған мектепте мұғалім болып жұмыс істеу қарапайым мектепке қарағанда қиын.  Шағын жинақталған мектеп мұғалімі күрделі жағдайда жұмыс істейді: оған түрлі жастағы балалармен бір уақытта сабақ жүргізуге тура келеді.

Шағын жинақталған мектептегі оқу процесі бірнеше маңызды ерекшеліктерге ие, олардағы сабақтарды бір мұғалім бір бөлмеде екі сыныппен бір мезгілде өткізеді. Бірнеше сыныптармен бір мезгілде сабақтар шағын жинақталған мектеп мұғалімінен барынша мұқият дайындықты, оқу жұмысын дұрыс ұйымдастыруды, сабақ кестесін ұтымды жасауды, сондай-ақ педагогикалық әдептіліктің шебер көрсетілуін талап етеді.

Міне, мен де 2 жылдан бері шағын жинақталған мектепте жұмыс жасап келемін. 5-9 сыныптарда қазақ тілі мен әдебиетін оқытамын.  Жинақталған сыныптарда   жұмыс істеу қиын, себебі дайындық бір сабаққа ғана емес, екі сабаққа жасалуы керек. Мен ұзақ уақыт бойы екі сыныпта сабақ берудің қандай да бір әдістемесін іздедім, бірақ өкінішке орай, таппадым. Оқу және оқыту мәселелерін шешу арқылы сынақтар  мен қателіктерге кезіктім.  

Қиындықтарға тап болып, шағын жинақталған мектептегі оқу-тәрбие жұмысының ерекшелігіне байланысты барлық мүмкіндіктерді оңтайлы пайдалана отырып, педагогикалық процесті ұйымдастырудың жаңа, неғұрлым тиімді құралдарын табу қажет болды.  Менің алдымда ұйымдастырушылық және әдістемелік міндет тұрды: ол сыныптар санының аздығын ескере отырып, жоғарыда көрсетілген проблемаларды шешу тәсілдерін табу еді. Бұл міндетті шешу үшін әрқашан тек технологияларды, тәсілдерді, әдістерді іздестірумен айналыстым.

Өткен оқу жылында білім беру мазмұнын жаңарту, тренерлік және басқа да бірқатар курстарға бардым. Жаңартылған білім беру бағдарламасы оқыту мен білім беруге конструктивистік тәсіл негізінде жүзеге асырылады, оның мәні оқушыларды мұғаліммен де, бір-бірімен де диалог жүргізуге ынталандыруда.  Шағын жинақталған мектепте оқу үдерісін ұйымдастыру үшін оңтайлы педагогикалық технологияларды (деңгейлік, сараланған оқыту, оқытудың ұжымдық тәсілі, дидактикалық бірліктерді ірілендіру, ақпараттық-коммуникативтік технологиялар, дамыта оқыту, модульдік оқыту, оқу және жазу арқылы сыни ойлау және т.б.) қолданамын.