Түркі тілдеріне ортақ қарғыс сөздердің этимологиясы
Автор: Айзада Жайыкова • Июнь 13, 2022 • Дипломная работа • 12,812 Слов (52 Страниц) • 282 Просмотры
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университеті
Қазақ тілі және әдебиет кафедрасы
«Қорғауға жіберілді»
Кафедра меңгерушісі
_____________ Ж.Абдрахманова
2022 ж. ________№____ хаттама
Дипломдық жұмыс
«Түркі тілдеріне ортақ қарғыс сөздердің этимологиясы» тақырыбында
«5В020500-Филология» мамандығы бойынша
Орындады: | ||
Студент | А.Женісбаева | |
Ғылыми жетекші | Ж.Абдрахманова филология ғылымдарының кандидаты | |
Норма бақылау |
Мазмұны
Кіріспе..................................................................................................................... 3
I. Қарғыс сөздерінің сөздік қорға қосар үлесі
1.1. Қарғыс сөзінің этимологиясы……………………………………………….5
1.2. Қарғыс сөздерді зерттеушілер……………………………………………...10
1.3. Қарғыс сөздердің топтастырылуы…………………………………………13
II. Көркем шығармадағы қарғыс сөздердің қолданылуы
2.1. Ауыз әдебиетіндегі қарғыс…………………………………………………19
2.2. Көркем шығармадағы қарғыс………………………………………………33
2.3. Түркі тілдеріне ортақ қарғыс сөздер………………………………………39
Қорытынды..........................................................................................................52
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі....................................................................55
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Күнделікті өмірде қолданатын сөздеріміздің байыбына көпшілігіміз бара бермейтіндігіміз рас. Лексикалық қорымыздың әр қабатына үңіле отырып, саралайтын болсақ заманына қарай пайда болып, қазіргі тілдік қабатқа қажетсіз деп танылар сөздер жетерлік. Мінездеме бере отыра бөліп қарастырсақ: тұрпайы, анайы, зілді кейіс сөздер. Әдеби болмақ түгілі зұлымдық ниетте танылар «қарғыс» деп аталар өз алдына бөлек бір әлемді құрар сөздер тобы тілімізде қалай пайда болды, қолданылу ерекшілігі неде деген сұрақтар дипломдық жұмысыма арқау болды. «Лағнет, кейіс сөз» сынды синонимдік қатар туғызуға қабілеті бар сөздің тек тіліміз үшін ғана емес, тәрбиемізге де айтарлықтай маңызы бар. Теріс бата болып беріліп, өз ұрпағына «жетімегір,болмағыр» деп налынып айтуынан-ақ бұндай сөздердің біз үшін қажеттілігі жоқ екендігі айдан анық көрініп тұр. Тілімізді ластайтын сөздік қор бөлшегі жеткілікті болса да, қарғыс мәнді шолжаң сөздер тарихи астармен алдымыздан шығып жатқаны белгілі. Өзіндік этимологиясы бар сөздер пайда болу қабілетін анық білу мақсатында әрі жас тіл маманы ретінде қоғамға бұның шынтуайтында қажетсіздігін әрі шығу тарихын жете түсіндіре білу мақсатында алынған тақырып өзектілігі өз маңызын жоймайтындығына кәміл сенімдімін.
Зерттеудің мақсаты. Түркі тілдеріне ортақ қарғыс сөздерінің этимологиясына арналған зерттеу жұмысының мақсаттары:
- Қарғыс сөздердің сөздіққорға ену тарихы
- Түркілерге ортақ қарғыс сөздермен танысу
- Тіліміздегі қарғыс сөздердің қолдану ретін білу
- Қарғыс сөздердің тақырыптық ауқымдылығы
Зерттеудің нысаны. Ақеділ Тойшанұлы, Болат Бопайұлы, Сұлушаш Түлекова еңбектері, Қазақ тілінің қысқаша этимологиялық сөздігі (1966), Қазақ әдеби тілінің сөздігі (2011), мысалдар үшін Бабалар сөзі томдығы (2006), Мұхтар Әуезов шығармалары (2014), Сәбит Мұқанов шығармалары (1953).
...