Сұхбат түрлері

Литпин Дина

Тулепбергенов Бекзат

Ермаханбет Мөлдір
«Тұран» университеті, «Журналистика және аударма ісі» кафедрасы,

«Журналистика» мамандығының 1-курс студенттері

Ғылыми жетекші: филология ғылымдарпының кандидаты, доцент Тулекова Гүлжан Қажымұратқызы

СҰХБАТ ТҮРЛЕРІ

        Мақала сұхбаттың түрлерін сипаттауға тырысады. Сұхбат пен сұхбат түрлері журналисттің өмірдің кейбір өзекті мәселелері бойынша ойлары, түсініктемелері немесе қоғамдық қызығушылық туғызатын адаммен сөйлесуді жақсарту ретінде қарастырылады. Бұл журналист пен ақпарат беретін адамның бірлескен жұмысы.

Түйін сөздер: сұхбат, классикалық сұхбат, сұхбаттың жанрлық модификациялары, ток-шоу, дөңгелек үстел, ерекше пікір, сұхбат беруші, жүргізуші.

        В статье предпринимается попытка описания типов интервью, какие они и какое обозначение несут с собой. Интервью и типы интервью рассматривается как улучшение беседы журналиста с человеком, мысли, комментарии или пояснения которого по определенным актуальным вопросам жизни вызывают общественный интерес. Это совместное творчество журналиста и человека, дающего информацию.

Ключевые слова: интервью, классическое интервью, жанровые модификации интервью, ток-шоу, круглый стол, особое мнение, интервьюер, ведущий.

        The article attempts to describe the types of interviews. Interviews and types of interviews are seen as improving the conversation between a journalist and a person whose thoughts, comments or explanations on certain pressing issues of life arouse public interest. This is a joint work of a journalist and a person who provides information.

Key words: interview, classical interview, genre-based modifications of interviews, talk show, round table, individual opinion, interviewer, host.

        Сұхбат – баспасөз тәжірибесіндегі кең тараған бұрынғы жанрдың бірі. Ағылшын тіліндегі «interview» сөзінен «сұхбат» деп аударылады. Сұхбаттың мақсаты көп – оны психологиялық, әлеуметтік және зерттеу мақсатында да пайдаланады. Сұхбат журналистикада сұхбат беруші бір немесе бірнеше адам мен репортер арасындағы әңгімені айтады.[1. б 89]

        Жақсы сұхбат жай әңгімеге ұқсайды, алайда бұл жай ғана диалог емес. Себебі күнделікті өмірде екі адамның әңгімесінде белгіленген, арнайы негізделген құрылым немесе жоспар бола бермейді. Бұл әңгіме болжап болмайтын бағытта өрбуі мүмкін, көп жағдайда бар ақпарат қол сермеу, ымдау
арқылы беріліп, қисыны болмай кетеді. Сұхбаттың орны бөлек, оның өз құрылымы, жоспары, басы, ортасы, негізгі бөлігі және көздеген мақсаты болады.

Сұхбат алушы журналист белгілі дәрежеде қатал, тәуелсіз, табанды, батыл, сонымен қатар өте сыпайы, әділ болуы қажет. Журналист сұхбат беруші адамға басымдық бермеуі керек. Журналист сұхбат беруші адамның алдында орынсыз кішіреймей, тең дәрежеде сөйлесуі заң.

        Сұхбаттасу әдісінің ерекшеліктерін қарастырыңыз, ол ұзақ және әмбебап ақпарат алу әдісі ретінде қолданылады. Сұхбат барысында адамдар әрқашан «сұрақ-жауап» схемасы бойынша өзара әрекеттеседі.

        Ежелгі дәуірде де ойшылдар белгілі бір жолмен құрылымдық немесе тақырыптық бағытталған әңгіме тек қазіргі оқиғалар туралы ғана емес, сонымен қатар адамдардың идеялары, көзқарастары мен ұмтылыстары туралы білім алу тәсілі екеніне назар аударды. Сократ философиялық білім алу үшін диалогты қолданды. Оның әдісі мынада болды: алдымен өз ойыңызды кішігірім сілтемелерге бөліп, осы сілтеменің әр бөлігін сұхбаттасушыға тұжырымдама түрінде білім жинақтай отырып, «адамның жанынан» деген жауап беретін сұрақ түрінде беру керек. [16. б. 147]. Сонымен, сұхбаттасудың негізгі қағидасы ежелгі дәуірден бері көп өзгермегенін айтуға болады, өйткені әңгімелесу кезінде сұхбат беруші мен респондент арасындағы байланыс зерттеуші ұсынған сұрақтар мен жауап беруші қалыптастырған жауаптар арқылы жүзеге асырылады.