Тұтыну нарықтарындағы сатып алушылардың мінез-құлқы

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

[pic 1]

                   Факультеті «Экономика және Бизнес жоғары мектебі»

                   Кафедрасы «Қаржы және Есеп»

ЭССЕ

Тақырыбы: Тұтыну нарықтарындағы сатып алушылардың мінез-құлқы

                                 Орындаған:Утегенова Б.А

                                      Тексерген:Тулебаева Н.М

Алматы, 2021ж

Тұтыну нарығы-бұл жеке тұтыну үшін тауарлар мен қызметтерді сатып алатын немесе сатып алатын жеке тұлғалар мен үй шаруашылықтары. Кәсіпорын нақты көрініс ретінде әрекет етеді және  тұтынушылардың әр түрлі сипаттамалары, тауар, баға, жарнаманы, бәсекелестер алдында орасан зор артықшылық иеленеді.  

Маркетингтің ынталандырушыларына төрт элемент кіреді: өнім, баға, тарату және жылжыту әдістері. Сатып алудан басқа, ынталандыру сатып алушының қоршаған ортасының негізгі факторларынан тұрады: экономикалық, ғылыми-техникалық, саяси және мәдени орта. Сатып алушының ойында бұл ынталандыру, сатып алу реакциясын тудырады. Олар:  өнімді, кәсіпорынды таңдау, сатып алу уақыты мен көлемін таңдау. Әр сатып алушының санасында белгілі бір ерекшеліктер бар. Бұл ерекшеліктер – сатып алушының сипаттамалары, адамның сатып алу ынталандыруларын қалай қабылдайтынына және оларға қалай жауап беретініне негізгі әсер етеді.

Сатып алушылардың сипаттамаларын анықтай кетсем оларға: мәдени факторлар, әлеуметтік, жеке және психологиялық факторлар жатады. Соның ішінде алғашқы мәдени факторға тоқтала кетсем. Мәдениет-адамның қажеттіліктері мен мінез-құлқын анықтайтын негізгі негізгі себеп. Бала туылғаннан бастап отбасы мен қоғамның негізгі институттарына тән құндылықтардың, қабылдау мен өз қалауының, мінез-құлықтың негізгі жиынтығын игереді. Мәдениет тұтынушының мінез-құлқына айтарлықтай әсер етеді. Субмәдениет адамға неғұрлым нақты сәйкестендіруге және өз түрлерімен қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін мәдениеттің кішігірім компоненттерін қамтиды. Мысалы, өзіндік артықшылықтары мен тыйымдары бар субмәдениеттер – діни топтар-православие, католиктер, мұсылмандарды айтуға болады.

Келесі әлеуметтік топтарды талқылай кетсек. Бұл әлеуметтік таптарға – иерархиялық тәртіпте орналасқан және олардың мүшелерінде ұқсас құндылықтар, мүдделер мен мінез-құлықтардың болуымен сипатталатын қоғам шеңберіндегі салыстырмалы түрде тұрақты топтарға жататындығымен анықталатын әлеуметтік жағдай. Бір сыныпқа жататын адамдар бірдей әрекет етуге бейім. Қоғамдық сынып қызмет түрімен, табысмен, білім және құндылық бағдар негізінде анықталады. Әлеуметтік факторлар әлеуметтік рөлдердің анықтамалық топтарымен және жеке адамның мәртебесімен байланысты. Анықтамалық топтар адамның мінез-құлқына тікелей немесе жанама әсер етеді. Бұл жеке тұлға тиесілі және олармен өзара әрекеттесетін топтар (отбасы, достар, көршілер және әріптестер, діни бірлестіктер, кәсіподақтар сияқты әртүрлі қоғамдық ұйымдар). Отбасы сатып алушының мінез-құлқына қатты әсер етеді. Ата-аналардан адам дін, саясат, экономика, менмендік, өзін-өзі бағалау, махаббат туралы нұсқаулар алады.  

Жеке факторлар. Бұл жеке тұлғалардың жеке сыртқы сипаттамалары (жасы, отбасының өмірлік циклінің кезеңі, кәсібі, жеке тұлғаның экономикалық жағдайы, жеке тұлға түрі).

Отбасының өмірлік циклінің жасы мен кезеңі. Жасы ұлғайған сайын адамдар сатып алатын тауарлар мен қызметтердің ассортиментінде өзгерістер болады.  Тұтыну сипаты отбасының өмірлік циклінің кезеңіне байланысты.

Кәсіп түрі. Адам сатып алатын тауарлар мен қызметтердің сипатына оның кәсібі әсер етеді. Жұмысшы жұмыс киімін сатып ала алады, қоғамдық көлікті қолдана алады, футбол матчтарына қатыса алады.