Құрамында дәрумендері бар ДӨШ Қалақай жапырақтары

Бақылау сұрақтары

Такырып: Құрамында  дәрумендері бар  ДӨШ

Қалақай жапырақтары

Сұрақ үлгісі

Төмендегі жоспарды  пайдаланып талдау нәтижелерін сипаттаңыз:

1. Өсімдіктер мен тұқымдастарды шығаратын шикізаттың латынша және орысша атауларын жазыңыз.

urtica folia , листья крапивы, қалақай жапырақтары.

1. «Гүлдер», «Жемістер», «Шөптер», «Жапырақтар», «Тамырлар» ...... ұғымына анықтама беріңіз.

Гүл-гүлді өсімдіктердің жыныстық жолмен көбею мүшесі.

Ол сабақ немесе жанама бұтақ ұшында өседі. Гүлден жеміс пен тұқым дамиды.

Жемістер-жабық тұқымды өсімдіктер өнімі. Жеміс ұрықтанған аналықтан дамиды, бірақ көптеген өсімдіктерде басқа бөліктерінен де дамиды. Жеміс тұқымнан және жемісқаптан тұрады.

Шөптер-фармацевтикалық практикада өсімдіктің жер үсткі бөлігінің дәрілік шикізаты.

Жапырақтар- жоғары сатыдағы өсімдіктердің фотосинтез, газ алмасу, буландыру, қор жинау, көбею қызметтерін атқаратын өсу мүшесі. Ол негізгі өркеннің жанама бұтақтарының қысқаруынан пайда болады. МФ сәйкес фармацевтикалық практикада жапырақтарды дәрілік шикізат деп атайды, олар құрғақ түрде немесе жаңадан терілген түрде күрделі жапырақтың жапырақшалары қолданылады.

Тамырлар-тұқымды және жоғары сатыдағы споралы өсімдіктердің (мүктен басқасы) топыраққа бекіп, одан су, қоректік зат сіңірген, оларды бірқатар бастапқы өзгеріске түсіретін, зат алмасуда пайда болған кейбір заттарды бөліп шығаратын негізгі вегетативті орган.

3. Шикізаттың сыртқы түріне сипаттама беріңіз.

Тұтас шикізат. Жапырақтары тұтас немесе жартылай ұсақталған, қарапайым, петиолат тәрізді, ұзындығы 20 см-ге дейін, ені 9 см - ге дейін, овоид-лансолат және кең сопақша, өткір ұшы мен жүрек тәрізді негізі бар; шеті өткір және үлкен иілген, жоғарғы жағына қарай қисық тістері бар. Шикізатты үлкейткіш әйнектің (10×) немесе стерео микроскоптың (16×) астына қараған кезде, жапырақ тақтасы екі жағынан өткір ұшы бар (реторт тәрізді) қысқа бір жасушалы түктермен түкті екенін көруге болады, сондықтан ол жанасуға дөрекі. Сонымен қатар, төменгі жағында және тамырларда көп жасушалы негізі бар және ұзын терминалды жасушасы бар түктер бар (жану). Цистолиттер-қара-жасыл фонда ақшыл дөңгелек және эллиптикалық түзілімдер.

Жапырақтардың жапырақшалары ұзындығы 8 см – ге дейін, дөңгелек немесе жартылай дөңгелек, жоғарғы жағында ойығы бар, тығыз қатты реторт тәрізді түктермен және сирек-жанып тұрған түктермен немесе олардың негіздерімен.

Жемісі-жұмыртқа тәрізді немесе эллипс тәрізді жаңғақ, әр түрлі жетілу дәрежесінде

1. «Дәрумендерге» анықтама беріңіз.

Витаминдер: аскорбин қышқылы, В дәрумендері, Е және К дәрумені, каротин және каротиноидтар (ксантофилл, ксантофиллэпоксиді, виолаксантин), организмде А дәруменіне синтезделеді.

5. Дәрілік өсімдік шикізаттың (ДӨШ) химиялық құрамын жазыңыз.  Мысалы: Β-каротин формуласын жазыңыз. Бұл қосылыс витаминдердің қай тобына жатады?

Химиялық құрамы: аскорбин қышқылы, В топ дәрумендері, Е және К дәрумендері, каротин жәнк каротиноидтар (ксантофилл, ксантофиллэпоксид, виолаксантин).

6. Шикізатта каротиноидтардың болуын қалай дәлелдеуге болады? Әдістің схемасын келтіріңіз, нәтижесін көрсетіңіз.

Зерттеу нысаны ретінде дайын ұсақталған шикізат пайдаланылды

отандық өндіруші шығарған қалақай жапырақтары.

Экстракциялар 1,5:100 қатынасында экстрагентпен LRS қыздыру арқылы дайындалды

20 минут ішінде тоңазытқышы бар су моншасында. Ретінде

экстрагент таңдалды ацетон әдебиет ұсыныстарына сәйкес [4,5] үшін

зерттелетін пигменттердің максималды экстракциясы. Алынған экстракциялар

шикізат қалдықтарынан тазартылып, қағаз сүзгісі арқылы сүзіліп, тасталды

фильтраттың алғашқы бөліктері және хроматографиялық бастапқы сызыққа жағылды

40 мкл мөлшерінде" Sorbfil " ПТСХ-УК маркалы пластиналар.

№ зоны Rf±0,02 К L Окраска в видимом свете Окраска в УФ-свете (365нм) Идентификация вещества [4,10,11] 1 2 3 4 5 6 7 Элюирующая система № 1 1 0.16 5.25 2.59 зеленая розовая неидентифицированный хлорофилл 2 0.33 2.03 4.51 - 3 0.69 0.45 1.22 - 4 0.73 0.37 1.48 - 5 0.80 0.25 1.32 желтая - ксантофиллы 6 0.84 0.19 2.53 светло-зеленая хлорофилл b 7 0.93 0.08 3.75 темно-зеленая розовая хлорофилл а 8 0.98 0.02 оранжевая - β-каротин

7. Шикізатының сандық көрсеткіштерін келтіріңіз, олардың реттелуін көрсетіңіз (кем емес. Артық емес.).

Түсін өзгерткен шикізат (қара және қара)

Тұтас шикізат, ұсақталған шикізат-5% - дан аспайды.

Өсімдіктің басқа бөліктері (сабақтар, гүлшоғырлар және т. б.)

Тұтас шикізат, ұсақталған шикізат-5% - дан аспайды.

Органикалық қоспа

Тұтас шикізат, ұсақталған шикізат-2% - дан аспайды.

Минералды қоспа

Тұтас шикізат, ұсақталған шикізат, ұнтақ-1% - дан аспайды.

8. Экстрактивті заттар дегеніміз не? Шикізаттағы экстрагенттерді анықтау әдісінің сызбасын келтіріңіз.

Жалпы күл?.....

Экстрактивті заттар дегеніміз ө сімдік шикізатын сә йкес келетін еріткіштерде ерітіп, одан органикалық жә не бейорганикалық заттар комплексін бө лу жә не құрғақ қалдықты сандық анық тау. Ө сімдік шикізатында экстрактивті заттардың болуы оның сапалылығ ын анық таудың негізгі сандық кө рсеткіші болып табылады.

Экстракция процесін оңтайландыру мақсатында BAV таңдалды

оңтайлы экстрагенттер, шикізатты ұнтақтау дәрежесі, қадамдар саны

экстракция, экстракцияның уақыт режимі, шикізат пен экстрагенттің арақатынасы.

Показатель БАВ Степень измельчения мм Кратность экстракции Вид экстрагента Время экстракции Соотношени е сырьеэкстрагент Полисахариды 0,25-1 3 вода 2 ч 1:10 Рамногалактуроны 0,25-1 3 0,5% р-ры щавел. кислоты и оксалата аммония (1:1) 2,5 ч 1:20 Дубильные вещества 0,25-2 3 вода 30 мин 1:125 Флавоноиды 0,25-1 2 60% этанол 15-90 мин 1:100 Пигменты 0,25-1 1 ацетон 48 ч 1:50 Тритерпеноиды 0,25-2 4 90% этанол, н-бутанол 1ч 1:15

9. Шикізаттағы каротиноидтарды қандай әдіспен анықтауға болады?

Спектрофотометрия  

10. Шикізат фармакологиялық топын, шикізатты қолдану тәсілдерін, алынған препараттарды көрсетіңіз.

: Өсімдік тектес гемостатикалық агент, экстракттар қалақай жапыырақтары,

Қалақайдың жаңа жапырақтарында гистамин, серотонин, ацетилхолин, құмырсқа қышқылы, лейкотриендер, флавоноидтар (рутин, изокверцитрин, астрагалин, камферол-3-О-рутинозидті қоса), кремний қышқылы, эфир майы, калий иондары, нитраттар бар. Қалақай шырыны диуретикалық әсерге ие, бірқатар зерттеулер ревматизмдегі тиімділікті көрсетеді. Сонымен қатар, қалақай жапырақтарының биологиялық белсенді заттары эритропоэзді ынталандыруға, липидтер алмасуын қалыпқа келтіруге, холеретикалық және қабынуға қарсы әсерге ие, регенерация процестерін жақсартуға ықпал етеді. Қалақайдың галендік препараттары жатырдың тегіс бұлшықеттерінің жиырылу қабілетін арттырады.

11. ДӨШ сақтау ережелерін жазыңыз (топтық және сақтау шарттары).

Дайындалған инфузияны салқын жерде 2 күннен артық емес сақтаңыз.