Жеуге жарамды вакциналар. Өсімдіктерде медициналық бағыттағы белоктарды синтездеу. Терапевттік және диагностикалық антиденелер

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Биология және биотехнология кафедрасы

[pic 1]

СӨЖ

Тақырыбы: Жеуге жарамды вакциналар. Өсімдіктерде медициналық бағыттағы белоктарды синтездеу. Терапевттік және диагностикалық антиденелер.

Орындаған: Нұрмахан Жандар

Тексерген: Шадманова Лаура

Алматы, 2020

ЖОСПАРЫ

Кіріспе……………………………………………………………………………3

Негізгі бөлім

2.1 Өсімдіктерде медициналық бағыттағы белоктарды синтездеу………….4-7

2.2 Терапевттік және диагностикалық антиденелер…………………...……8-10

2.3 Салаттың жапырағы туберкулезге қарсы вакцина ретінде……………11-12
2.4 Жеуге жарамды вакциналар: антивирусы бар қызанақтар……………12-13

Қорытынды……………………………………………………………………..14

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі……………………………………………15

КІРІСПЕ

          Заманауи вакцинологияның революциялық бағыты – гендеріне патогенді микроағзаның геноменінің сәйкес фрагменті енгізілген трансгенді өсімдіктердің негізінде жеуге жарамды вакциналарды жасау болып табылады.

Вакцинация - патогенді микроорганизмдерге қарсы ағзада (адамдарда, жануарларда) жүре пайда болған иммунитеттің қалыптасуына мүмкіндік туғызады да ағзаны жұқпалы аурудан қорғайды.

Көптеген эксперименталды мәліметтер осындай вакциналарды жасау мен оларды практика жүзінде пайдаланудың кең болашағын көрсетіп отыр. Иммунизацияның оральді тәсілі ең қауіпсіз әрі қолжетімді болып табылады. Өсімдік вакцияналарының тағамдық көздерінің ассортименті шектелмеген. Көптеген мамандардың бағалауы бойынша өсімдік вакциналарының жоғары үнемділігі өте маңызды және қазіргі бар вакциналардың құны өсетін болады, ал жаңадан жасалынатын вакциналардың бағасы қазір практикада бар вакциналардың бағаларына қарағанда жоғары болады.

Осындай бірінші вакцина 1992 жылы жасалынды: темекінің трансгенді өсімдігін "австралиялық» антигендерден шығара бастады. Өсімдіктен алынған және ішінара тазартылған антигендер В гепатитіне қарсы вакцина секілді күшті иммунды жауап тудырады.

1998 жылы картоптың көмегімен холерамен ауырған тышқандарға бергенде қорғаныс байқалды. Қызылшаға қарсы ұқсас вакцина да темекіден алынды.

1998 жылы ішектің энтеропатогенді таяқшаларының антигенін беретін 100 гр шикі картоптан алған 11 еріктінің 10-ы шырышты ішекте осы қоздырғышқа қарсы антител жасала бастады. Қазіргі кезде Ньюарк (диареяның қоздырғышы) пен В гепатитінің вирустарының «картоптық» вакциналары сынақтан өткізілініп жатыр. Жануарларда құтыруға қарсы вакциналар сыналынып жатыр. Осы «вакциналық өнімдерді» шикі түрінде пайдалану қажеттілігін ескере отырып, жасауды қажет етпейтін өсімдіктерде өсіру, мысалы, бананда өсіру бойынша зерттеулер жүргізілініп жатыр.

Жеуге жарамды вакциналарға қатысты бірқатар қауіптер мен күмәндар бар, олар:

• Тамақ өнімдеріне иммундық жауапқа байланысты;

• Асқазанның қышқыл ортасындағы антигендердің сақталуы;

• Вакцинаның «пісіп жетілу» уақыты;

• Сақтауға  қатысты;

• Оңтайлы дозалау.  

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

2.1 ӨСІМДІКТЕРДЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ БАҒЫТТАҒЫ БЕЛОКТАРДЫ СИНТЕЗДЕУ

        Өсімдіктердің гендік инженериясындағы жетістіктер рекомбинантты ақуыздарды өндірудің жаңа мүмкіндіктерін ашты. Ол үшін бактериялардың, ашытқылардың, сүтқоректілер мен жәндіктердің жасушалары кеңінен қолданылады. Алайда, мұндай жүйелер бірқатар маңызды кемшіліктерге ие. Прокариоттық жасушаларда посттрансляциялық модификация және көптеген эукариотты ақуыздардың полипептидтік тізбектерінің дұрыс жиналуы (жиналуы) болмайды. Ашытқы, сүтқоректілер мен жәндіктердің жасушалары мұндай ақаулардан босатылады, бірақ оларды биопродуктор ретінде пайдалану рекомбинантты ақуыздарды шығарудың қымбаттығымен шектеледі.