Эукариоттардың пайда болу гипотезалары
Автор: aktolkyndulatbek • Декабрь 22, 2023 • Лекция • 392 Слов (2 Страниц) • 55 Просмотры
9. Эукариоттардың пайда болу гипотезалары.
Эукариоттар (грек. еu – жақсы, толығымен және karyon – ядро) – құрамында ядросы бар организмдер.
Эукариоттарға барлық жоғары сатыдағы жануарлар мен өсімдіктер, сондай-ақ бір немесе көп жасушалы балдырлар, саңырауқұлақтар және қарапайымдар жатады. Эукариоттар жасушалары прокариоттармен салыстырғанда күрделі келеді.
Жер бетінде эукариоттардың көбеюі шамамен 1 миллиард жыл бұрын басталды, дегенмен олардың біріншісі әлдеқайда ерте пайда болған (мүмкін 2,5 миллиард жыл бұрын). Эукариоттардың шығу тегі прокариоттардың атмосферада оттегі бола бастаған мәжбүрлі эволюциясымен байланысты болуы мүмкін.
Эукариоттық жасушалардың шығу тегі туралы үш гипотезаны атап өту керек:
симбиотикалық гипотеза немесе симбиогенез,
инвагинация,
химерикалық.
Ең танымалы симбиотикалық гипотеза (симбиогенез). Ол бойынша эукариоттар бір жасушаға әр түрлі прокариоттардың қосылуы нәтижесінде пайда болған, олар алдымен симбиозға түсіп, кейін барған сайын маманданып, біртұтас организм-клетканың органеллаларына айналады. Кем дегенде, митохондриялар мен хлоропласттардың (жалпы пластидтердің) симбиотикалық шығу тегі бар. Олар бактериялық симбионттардан пайда болды.
Қазіргі уақытта ғылым әлемінде симбиогенез эукариоттардың пайда болуының негізгі гипотезасы ретінде танылады.
Симбиогенезге сәйкес эукариоттық жасушалардың митохондриялар, хлоропласттар сияқты органоидтары кейбір прокариоттарды қабылдаушы жасуша рөлін атқаратын басқа, үлкенірек прокариоттық жасушаға енгізу арқылы пайда болды.
Симбиотикалық гипотеза эукариот жасушаларының ядросының шығу тегін түсіндіруде және қандай прокариот иесі ретінде әрекет етті деген сұраққа қиындықтар туғызады. Эукариоттардың геномы мен белоктарының молекулярлық талдауының деректері, бір жағынан, бұл архейлерге жақын организм (бұрын бактериялар қатарына жатқызылған, кейін олар жеке тармаққа бөлінген) екенін көрсетеді. Екінші жағынан, эукариоттарда прокариоттардың мүлдем басқа топтарына тән белоктар (және олардың синтезіне жауапты гендер) бар.
...