Философия тарихындағы еркіндік ұғымы

Философия пәні  

Эссе: Философия тарихындағы еркіндік ұғымы

        Адам баласының тарихына көз жүгіртек болсақ, негізгі арманы еркіндік , еркін өмір сүру екенін көреміз. Еркіндік адам баласының өміріндегі басты таңдауы және асыл қасеттерінің бірі. Еркіндік адамзат баласына өздігін сезіну үшін, өзінің өмірде орны бар тұлға екендігін ұғыну үшін, өз ойын, өз іс- әрекетін еркін жеткізу үшін керекті құнды құрал десекте қателеспеген болармыз. Сондақтан, еркіндік бұрында да, қазіргі таңда да маңызды мәселе болып табылады.

        Еркіндік мәселесі жаһандық философияда грек ойшылдарының идеяларында көрініс тапқан. Бұл мәселені алғаш рет философия ғылымында Сократ қарастырған. Одан кейін еркіндік мәселесін көтергендер Платон, Эпикур және т.б. болды. Ал орта ғасырларға келер болсақ, еркіндік ұғымы өте өзекті мәселеге айналып, оны шешу мақсатында талпыныстар жасалды. Бұл жағдай христиан дінінің үстемдік жасауымен байланысты болған. Еркіндіктің Құдаймен анықталатындығын бірден бір қолдаушы Августин болды. Екінші бағытта ерік философиясын мәселе ретінде көтерген Фома Аквинскийдің ілімін жатқызуға болады. Қайта өңдеу дәуірінде Дж.Бруно, Пико делла Мирандола, М.Монтень еркіндікті адамдық құндылық дәрежесіне көтеріп, оны адамның кедергісіз ауқымды дамуы деп түсіндірді.

        Еркіндік жаңа заманда өзекті мәселелердің біріне айналды. Еркіндік философиясы жайында Декарт пен Спиноза, Гоббс пен Руссо, Локк пен Юм секілді философия ғылымының ойшылдары өз идеяларын, көзқарастарын қалыптастырған. Аталған ғалымдардың көзқарастарын қорытындылай отырып және батыстық мәдениеттегі еркіндік мәселесін шешуде өзіндік ой қалыптастырған неміс философиясы деуге болады. Неміс философтары Г.В.Ф.Гегель, Л.Фейербах, И.Кант еркіндік мәселесін көтере отырып, осы мәселені жан-жақты қарастырған.