«Тарих философиясы» Отмар Шпанн
Автор: Aiaukammm05 • Декабрь 20, 2023 • Реферат • 15,533 Слов (63 Страниц) • 147 Просмотры
Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті
[pic 1]
Факультеті: «Филология және әлем тілдері»
Кафедрасы: «А. Байтұрсынұлы атындағы қазақ тіл білімі»
Мамандығы: «Қолданбалы қазақ тіл білімі»
СӨЖ
Тақырыбы: «Тарих философиясы» Отмар Шпанн
Қабылдаған: Қошқарбаев Е. Е.
Орындаған: Молдағасым А.Ж
Алматы 2023
МАЗМҰНЫ:
1.АЛҒЫ СӨЗ.....................................................................................................
2.НЕГІЗГІ БӨЛІМ:
2.1. ОТМАР ШПАНН ТАРИХЫНЫҢ МЕТАФИЗИКАСЫ
2.2.ТАРИХИ ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ. Тарих философиясының және оның шығу тарихын зерттеу. ......................................................
2.3. Тарих өткеннің қазіргі заманы ретінде. ................................................................................
2.4. Натуралистік тарих философиясы.................................................
3.ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................
Алғы сөз
36-бет.
Философияның бірлігі әрқашан оның жеке бөлімдерін ұсынуды қиындатады, бірақ басқа ешбір бөлімді тарих философиясы сияқты талқылау қиын емес. Ол онтологиядан этикаға дейінгі барлық философиялық пәндермен байланысты, сондықтан оның алғышарттары барлық осы пәндердің негізгі ұғымдарында және оларға келетін қорытындыларда. Бірақ бұл алғышарттар философиялық мәні бойынша мүлдем өзгеше, бұл жағдайда автор әртүрлі заманауи философиялық лагерлерді ұсынатын оқырмандармен өзара түсіністікке қол жеткізе ала ма? Екеуінде де, екіншісінде де емес. Келесі беттерде мен бар қайшылықтарды тек аналитикалық зерттеу, атап айтқанда «доктрина» фактісі арқылы жоюға тырыстым, мен қоғамның аналитикалық теориясына негізделген «тарихи категорияларды» дербес бөлімге бөлдім (2 - кітап), оны алдын - ала ойлаудан (1 - ші кітап) және «тарих метафизикасынан бөлдім» (3 - ші кітап). Алайда, осылайша әрекет ете отырып, зерттеудің тұжырымдамалық алғышарттарын ішінара түсіндіруге болады, бірақ ешқандай жолмен секіруге болмайды. Керісінше, егер мен бірден эссенің басында осы алғышарттардың арасындағы түбегейлі айырмашылықты көрсетсем, оқырманмен тез арада түсіністікке жетемін деп үміттенемін. Тарихтың мәні туралы мәселе ақырғы уақыттағы оқиғалар ретінде қарастырылып жүр.
Сайып келгенде, бұл онтологиялық сұраққа айналады: неге әлемде бірінші кезекте қалыптасатын орын бар? Неліктен өзгерістер, уақыттың өтуі, пайда болуы және жойылуы орын алады? Бұдан да қорқынышты сұрақ болған жоқ және ешқашан болған емес, өйткені оған бүкіл өмір бағынады және одан да қарама-қайшы жауаптар берілетін сұрақ жоқ! Оған жауап философияның негізгі тұжырымдарымен тікелей байланысты және тарих философиясы қандай болатынына байланысты оның қандай артықшылығы бар деген сияқты. Егер қалыптасу табиғи нәрсе ретінде түсінілсе, онда ол көбінесе жабық болса да, мұның салдары механикалық детерминизм, қатаң табиғи себептілік, атомизм,
37-бет.
Индивидуализм, қоршаған әлемнің әсерін тану, адамзат тарихын табиғи тарихқа енгізу, мақсат тұжырымдамасынан бас тарту, рационализм, сырттан бақылау, жалпы жаратылыстану әдісі. Егер қалыптасу рухани нәрсе ретінде қарастырылса және рух оның бүкіл тереңдігінде түсінілсе, онда бұл семантикалық қатынасты, тұтастықты, мақсатты, шығармашылықты, еркіндікті, рухтың табиғатқа қатысты басымдылығын, рух ғылымына тән әрекет тәсілінің пайда болуына әкеледі. Бұл жағдайда мұндай шығармашылық инновация өзінің фонында басым болады, бұл өте ұтымды, дүниеден тыс нәрсені көрсетеді. Бұл жағдайда сыртқы "индукция" деңгейінде қалуға болмайды, бірақ гуманитарлық ғылымдарға тән әдістің талаптарына сәйкес тарихқа белгілі бір ішкі көзқарас қажет. Осылайша, біз кез-келген тарих философиясына тән тұжырымдамалық алғышарттардағы және жүйелік қатынастардағы түбегейлі айырмашылықтарды анықтадық. Осы екі тармақтың әрқайсысы үшін бір жағынан, әлемнің тарихи шындығы басқаларға қарағанда мүлдем басқа нәрсе.
...