Прагматизм мен романтизм құндылықтары

           ПРАГМАТИЗМ ЖӘНЕ РОМАНТИЗМ ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫ

УДК 338.2

Юнусова Ф., 1 курс студенті

С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті, Нұр-Сұлтан қ.

Қоғамда интеллектуалдық ой еңбекпен, нақты, сапалы іс-әрекетпен өрістес болу үшін ұрпақ болмысы прагматикалық құндылықтармен сусындаған және бәсекеге қабілетті болуы тиіс. Елдің тұрмыс тіршілігімен тыныс алып, өмірімен етене байланысып өскен ұрпақ елі үшін жауапкершілікті мойнына ала алады, дегенмен, бұл мәселе романтикалық құндылықтарды да айналып өтпейді. Сондықтан, осы екі ұғымның концепті жайлы ой қозғасақ. Барлық адамдар романтиктер мен прагматиктерге бөлінеді. Романтиктер эмоционалды тәжірибеге бейім. Романтиктер табиғаттың, өнердің сұлулығын нәзік сезінеді. Олардың көпшілігі өздері өлең, музыка жазады,қарлы шыңдар мен тұманның, күннің сұлулығына таң қалады. Романтик табиғаты - күшті эмоцияларға, романтикалық импульстарға қабілетті.

Прагматикалық көзқарастағы адамдар, ең алдымен, қабылданатын шешімдердің практикалығын басшылыққа ала отырып өмір сүреді. Оларға тау бұлағының сұлулығымен таң қалдыру қиын. Олар аяғына нық тұрды. Бұлттарда жүрмеңіз. Олар эмоционалды импульстарға немесе кейбір экстравагантты әрекеттерге бейім емес. Олардың өмірі күнделікті жұмыс арқылы қол жеткізуге тырысатын нәтижеге бағытталған.

«Адамдар өмірде еш пайдасы жоқ шешімдер қабылдауға жиі мәжбүр болады. Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың прагматистік ұстанымы: нақтылық, дәлдік, тиімділік, пайдалылық, нәтиже, кез келген күрделі ахуалдан тез шығудың жолы, сөзден іске көшу т.б. қағидаларды басшылыққа алады» [1].

Менің бүкіл өмірім таңның атысы немесе  күн бату сұлулығы-иә, бәрібір-онсыз мен өмір сүре алмаймын...Мен Романтикпін.

Өмір шахмат сияқты: егер әрбір қадамды есептемесең,барлық іс-әрекеттеріңді ақылмен үйлестірмейсің, және сезімдеріңді екінші орынға қоймасаң, онда сен осы дүниеде өлесің....Мен Прагматикпін.

Кейде романтиктерді армандаушылар мен идеалистер деп атайды. Бірақ олардың ұқсастығы толық емес. Олар бәрінің жақсы болғанын қалайды, бірақ оны кім жасайтынын білмейді.

Психологтар романтик портреттін әрқайсымыздың айналамыздағы күнделікті сұр өмірге қанағаттанбаған адам ретінде суреттейді. Ол үшін мұндай өмір қызықсыз, әділетсіздікке, зұлымдыққа, масқараға және немқұрайлылыққа толы. Онда ерекше немесе батырлық ештеңе жоқ.

Романтик өзінің айналасындағы қызығушылық әлемімен үйлеспейді, ол өмірдің мақсатын мансапқа жету, байлық жинау емес, адамзаттың биік мұраттарына, бостандыққа, бауырластыққа қызмет ету деп санайды. Алайда, бұл адам басқалардың есебінен «жақсы» істеуге дағдыланған.

Қауіпті жағдайда романтик өзін оңай құрбан ете алады. Ол есептеуден, күтуден, мойынсұнудан гөрі әдемі өлу маңызды деп санайды. Ол ымыраға келуге дайын емес, және сіз қандай да бір әдемі құндылықтардан бас тартуыңыз керек болған жағдайда ол: «Адам осылай өмір сүре алмайды!» деп ойыннан шығады.

Романтик алыс, экзотикалық елдер мен халықтарды тартады, олардың әдет-ғұрыптары, өмір салты, Ар-намыс және Парыз ұғымдары бар. Романтиктер адам адамды қорлауға наразылық білдіреді, адамның көтерілуі, босатылуы үшін күреседі. Романтика күшті және жарқын сезімдерге, адамның құмарлықтарына деген қызығушылығымен сипатталады. Сондықтан романтизм үшін бостандықты қорғау өте маңызды-адамның жеке тәжірибесі мен іс-әрекеттеріне құқығы.

Заттарға қарама-қарсы көзқарас реалистер мен прагматиктерде кездеседі. «Құндылықтарды әрекетке, пайдасына және практикалық маңыздылығына қарап қабылдау немесе қабылдамау принципі» [2].