Стресс және оның патологиялық рөлі

                         Қарағанды медицина университеті

           Патология кафедрасы

Стресс және оның патологиялық рөлі

                                         Орындаған :Өмірсерік Аида

                              Мамандығы :Стоматология 3003

  Тексерген: Сулейменова Бахыт Маратовна

                              Қарағанды 2022

Бақылау:

1.Сұрақтар:

1. «Стресс» және «жалпы адаптациялық синдром» дегеніміз не? Олардың туындау себептері қандай?

Стресс - организмнің күшті әсерлерге реакциясы, ол өз табиғаты бойынша

стресстік жауап - зақымдаушы факторлар әсер еткенде организмнің

тұрақтылыққы (резистентікке) жету әдісі Сонымен қалыпты дені сау

организмде қолайсыз факторлармен күресуге бағытталған механизм бар. Сол

қолайсыз фактор әсерінен организм өліп кетуі де мүмкін. Организмге стресстер әсер еткенде онда жалпы адаптациялық синдром

пайда болады (ЖАС) Г.Сельенің жалпы адаптациялық синдромы – организмнің күшті тітіркеніштер әсерлеріне беретін арнайы емес реакцияларының кешені. Синдром бірнеше кешенмен жүреді: үрейлену, резистенттілік (төзімділік), титықтау.Оны 3 сатыға бөлуге болады:

1. Қамдану сатысы 2 күнге созылуы мүмкін. Ол үшін организмдегі

глюкоза мен гликогеннің ыдырауынан туындайтын энергия қоры

пайдаланылады. Орталық нерв жүйесі, эндокрин механизмі,

симпатикалық жүйе белсенді түрде болып, жүректің, қан

тамырларының, бүйрек бездерінің (катехоламиндер, адреналин,

норадреналии босап гликогенді пайдаланады) жұмыстарын

жақсартады. Гипофиздің гормондары бөлініп, қандағы глюкозаның

йін арттырады. Бұл сатыда организмдегі өзгерістерді

физиологиялық қалыптылыққа келтіруге болады.

2. Резистенттік-адаптациялық сатысы бірнеше жұмаға созылады.

Жүйке жүйесі мен гуморалды реакция; клиникалық, биохимиялық

көрсеткіштер қалыптасады. Организмнің стрессорға қарсы тұру

қабілеті қалыпты жағдайдағыдан жоғары. Ол организмнің

резистенттілігіне байланысты.

Әлсіреу, қалжырау, жүдеу сатысы күшті стрессор ұзақ уақыт әсер

еткенде болады. Стресстің негізгі белгілері анық білінеді.

Стресстің бұл келтірілген сатыларын тек үлгі ретінде пайдалануға

болады. Ал нақтылы организмнің резистенттілігіне, стрессордың күшіне

байланысты, әрбір шаруашылықтарда әртүрлі болып кездесуі сөзсіз.

2. Ауыз қуыс шырышты қабығына стресстін әсері.

Көптеген ғалымдар соғыстан немесе басқа апаттардан туындаған күйзеліс адам ағзасына және оның денсаулығына өте жағымсыз әсер ететінін дәлелдеді.

Стресстік жағдайлардың салдары әртүрлі аурулардың, соның ішінде стоматологиялық аурулардың пайда болуы мүмкін. Адамды үнемі алаңдаушылық пен шиеленіс жағдайында ұстайтын соғыс немесе жағымсыз өмірлік оқиғалар тіс ауруларының даму қаупін арттырады немесе олардың күшеюіне ықпал етеді.

Стресс кезінде кортизол гормонының жоғары мөлшері қанға түседі, бұл иммундық жүйеге теріс әсер етеді. Нәтижесінде иммундық жүйе әлсірейді, бұл организмнің патогендік микробтар мен бактериялармен күресу қабілетінің жоғалуына әкеледі. Жүйке кернеуі ауыз қуысына да әсер етеді, онда стоматит, периодонтит және тіпті тістің жоғалуы сияқты жағымсыз аурулар пайда болуы мүмкін. Стресстік жағдайдың иммундық жүйеге теріс әсері қызыл иектің ауруының даму қаупін арттырады. Стресске байланысты ауыз қуысында құрғақтық пайда болады және сілекей азаяды, бұл сілекей шырышты қабаттарды бактериялардың енуінен және қабыну процестерінің пайда болуынан сенімді қорғайды. Бактериялардың тез көбеюі тістерді қоршап тұрған тіндердің қабынуына алып келеді, периодонтит дами бастайды.