Мәдениет және оның адамның өмірі мен қызметіндегі орны мен рөлі

СЕМИНАР №1

Ерсаинқызы Дария 108-топ

1.Мәдениет және оның адамның өмірі мен қызметіндегі орны мен рөлі.

Мәдениет – адамдардың  өмірі  мен  іс-әрекетін  ұйымдастыру  тәсілінен, сондай- ақ  олардың  материалдық  және  рухани  байлықты  жасауынан  көрінетін  қоғам  мен  адамның  белгілі  даму  дәрежесі. Мәдениет  ұғымы  алғашқы  пайда  болған  кезде, ол  адамның  табиғатқа  ықпал  етуін  анықтау  үшін, яғни  оның  дүлей  күштерін  бағындырып, көздеген  мақсатына  жететіндігін  білдіру  үшін  қолданылады.

Оның  негізгі  мақсаты  өзін  басқаға  жеткізу, ол  монологтан  көрі  диологқа – сұхбаттасуға  жақын. Сондықтан  мәдениеттануда  өзін - өзі  тарату мақсаты  алдыңғы  қатарға  шығады  және  бұл  жерде  осы  мәдениетті  тарату  құралдары (таңбалар, рәміздер, ғибадаттық  әдет  ғұрыптар т.б.) мен  оның  ішкі  мән  мағынасы ( менталитеті, ділі, діні, санасы т.б.) бірдей  қызмет  атқарады. Осы  тұрғыдан мынадай тұжырым жасауға  болады: мәдениеттану  мәдениетті  нақтылы  тарихи-әлеуметтік  үдіріс  түрінде  қарастырады.

2.Мәдениет мәні туралы білімнің, мәдениет морфологиясы мен анатомиясының мәдениет туралы ғылым үшін мәнін ашып көрсету.

Мәдениеттің морфологиясы жалпы түрде мәдениеттің болмысын құрайтын әртүрлі формалар болып табылады және олардың өзара әрекеттесу тәсілдерін қарастырады. Оларға миф, дін, өнер, ғылым жатады. Бастапқыда, қарабайыр мәдениет кезеңінде мәдениеттің бұл компоненттері ажырамас түрде өмір сүріп, қарабайыр синкриз деп аталады. Мәдениетті дамыту процесінде бұл формалар тәуелсіздікке ие болды.

3.Мәдениеттің мағынасы, қызметтері мен морфологиясын анықтауға ыңғайлардың көптігінің мәнін бағалау

Мәдениет (лат. cuilura-өсіру, тәрбиелеу, білім беру) - көптеген мағынаға ие ұғым. Осы ұғымдарды білдіреді:

• ауыл шаруашылығы үшін маңызы бар және ауыл шаруашылығы өндірісінің, өсірудің нысанасы болып табылатын өсімдіктердің қандай да бір түрі (мысалы, дәнді дақылдар);
• жеке адамның тәрбиесі мен білім деңгейі, оның жеке қасиеттерінің жиынтығы, өзіне, айналасындағы адамдарға, табиғатқа деген көзқарастың нормалары (жоғары мәдениетті адам); осылайша сіз адамдар тобының мәдениетін анықтай аласыз; тар мағынада-адамның ішкі, рухани әлемі;
• белгілі бір саладағы процестер мен қызмет нәтижелерінің деңгейі (құжатты, бұйымды орындаудың жоғары мәдениеті); осы мамандыққа ие болу дәрежесін, жұмыс істеу тиімділігін көрсететін нақты мамандық өкілінің (сондай-ақ ұжымның, компанияның, кәсіпорынның) кәсіби деңгейі;

4.Мәдениеттің негізгі типтерінің негізгі өлшемдерін салыстыру (архаикалық, отырықшы, индустриалды мәдениет өлшемдері).

Архаикалық мәдениет — адамзат мәдениетінің бастамасы. Архаикалық мәдениет қашан және қай жерде пайда болды деген сұраққа нақты жауап беру оңайлыққа соқпайды, өйткені адамңың қалыптасу процесінің тарихы тереңде, сонау көне заманда жатыр. Ақиқатқа жүгінсек, қазіргі антропология ғылымының өзі де адамзат баласының қалыптасып, дамуына байланысты туындайтын көкейтесті мәселелерге егжей-тегжейлі жауап бере алмайды. Алғашқы қауымдық құрылыс адам баласының өсіп дамуындағы, адамдық жолға түсе бастауының ең алғашқы кезеңі болды және оның жүздеген мыңжылдықтарға созылғаны ақиқат. Оған басты дәлел ретінде адамдардың ең алғашқы еңбек құралдарының пайда болғанына 2,5 миллион жылға жуық уақыт өткендігін айтсақ та жеткілікті.