Психологиялық әдіс: З.Фрэйд, Э.Фромм, С. Грофф

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

РЕФЕРАТ

Тақырып: Психологиялық әдіс: З.Фрэйд, Э.Фромм, С. Грофф

         Орындаған: 1 курс магистранты, Темірбай А.Х.

         Тексерген:  ф.ғ.к., профессор м.а. Кенжетаева Г.К.

                                                              Нұр-Сұлтан, 2022

Мазмұны

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

   Психологиялық әдіс: З.Фрэйд, Э.Фромм, С. Грофф

III. Қорытынды

IV. Әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Жазушыларды көбіне психологтармен салыстырады. Және бұл салыстыру кездейсоқ емес. Психологтар секілді көркем сөздің шеберлері де өз «пациенттерінің» – өздері жасаған кейіпкерлердің ішкі әлеміне ғажап тереңдікпен, дәлдікпен еніп кетеді. Адамның ішкі дүниесі әдебиет призмасынан өте отырып, белгілі бір интерпретация алады – материалдық емес материалды (психиканы) көркемдік белгілер жүйесіне (психологизмнің формалары, әдістері, әдістері) қайта кодтау түрі жүзеге асады.

Көркем әдебиеттің басты тартымды қасиеттерінің бірі – оның адамның ішкі дүниесінің сырын аша білуі, рухани қимыл-қозғалыстарын күнделікті, қарапайым өмірде адам жасай алмайтындай дәл, айшықты жеткізе білуінде. А.Б.Есин былай деп жазды: «Психологияда өткен дәуір әдебиетінің ұзақ тарихи өмір сүруінің бір сыры: адамның жан дүниесі туралы айта отырып, ол әрбір оқырманға оның өзі туралы айтады»

Психологизм адамның ішкі әлеміне ену қабілеті ретінде қандай да бір дәрежеде кез келген өнерге тән. Әйтсе де, бейнелеу сипатына қарай психикалық күйлер мен процестерді меңгерудің бірегей мүмкіндіктері бар әдебиет. Олай болса, тіпті Г.Э.Лессингтің өзі әдебиеттегі бейнелеудің тасымалдаушысы – сөздің материалдық, көрнекі бейнені алмаған өмір құбылыстарын оңай әрі табиғи түрде меңгеретінін атап өткен. Бұл құбылыстарға, әрине, адамның ішкі дүниесі жатады. Пластикалық өнер деп аталатын кескіндеме және мүсін - психикалық күйлерді бейнелеуді олардың сыртқы белгілерімен шектеуге мәжбүр, бұл осы өнерге қол жетімді психологиялық құбылыстардың шеңберін табиғи түрде тарылтады және оларды егжей-тегжейлі және мұқият өңдеуге мүмкіндік бермейді.

Әдеби бейнелеудің негізгі элементі сөз болып табылады және психикалық процестердің маңызды бөлігі (атап айтқанда, ойлау, бастан кешіру, саналы сезімдер, тіпті көбінесе ерікті импульстар мен эмоциялар) әдебиетте жазылған вербалды түрде жүреді. Басқа өнер не оларды мүлде қайта жасауға қабілетсіз, немесе олар бұл үшін бейнелеудің жанама формалары мен әдістерін пайдаланады.

II. Негізгі бөлім

   Психологиялық әдіс: З.Фрэйд, Э.Фромм, С. Грофф

Психологизм – грек тілінен аударғанда сөзбе-сөз жан (психика), мағына (логос) дегенді білдіреді. Бұл автордың өз кейіпкерінің ішкі жан дүниесін, оның ойын, сезімін, сезімін әр түрлі көркемдік құралдарды қолдану арқылы тікелей бейнелеуі: автордың тікелей ой толғауы, кейіпкерлердің ішкі шолуы түрінде немесе жанама түрде олардың іс-әрекеті мен ым-ишарасы арқылы жеткізуі. Кейіпкерлердің сыртқы және ішкі сөйлеуіне ерекше көңіл бөлінеді. Жазушы олардың мінез-құлқын, басынан кешкендерін сөз тіліне аударады. Кейде кейіпкердің сөзі оның мінезінің көрінісіне айналуы мүмкін.

Әдебиеттану ғылымында психологизм мәселесіне қатысты біртұтас түсінік жоқ. Психологиялық емес әдебиеттер жоқ деген пікір бар. Тағы бір пікір бар: психологизм - адамның ішкі дүниесінің кез келген бейнесі. Үшінші көзқарас: психологизм тікелей (Л.Н.Толстой, Ф.М.Достоевский, А.И.Куприн, М.А.Шолохов) басқа кейіпкерлердің басынан кешкендері айтылмағанда жанама, жанама (И.С.Тургенев, А.П. Чехов) болуы мүмкін. тікелей және Олардың мінез-құлқынан, сөйлеуінен, мимикасынан, ым-ишарасынан, т.б. қарап-ақ болжауға болады. Психологизм барлық жазушыларда әр түрлі көрініске ие болды, бірақ барлық жағдайда ол өзінің мәнін үнемі сақтап қалды: ол әрқашан белгісіз, адам қолы жетпейтін нәрсені білуге ​​ұмтылды, сананың құпиялары.