Бихевиоризмнің психологиялық

1. Бихевиоризмнің психологиялық идеяларының кестесін толтырыңыз:

Автор

Негізгі идеялары мен түсініктері

Классикалық бихевиоризм

Джон Уотсон

Уотсоның ойы бойынша «сана психологияның пәні болмауы керек, өйткені оны объективті байқауға болмайды»,-деген. Әрі қарай ,зерттей келе негізгі пәнді адамның мінез-құлқы деген тұжырымға келген. Психологияның міндеті – «ынталандыру-реакция»

«S-R» формуласы арқылы мінез-құлықты болжау және басқару.

Ол адамның туғаннан бастап, өлімге дейінгі барлық іс-әрекеттері, сөздері, ойы барлығы бихевиоризмнің нысаны екенін түсіндірді. Джон Уотсон эксперимент пен байқауды мінез-құлықтың негізгі әдістеріне жатқызды. Лабиринттегі егеуқұйрық оның негізгі тәжірибелік нысаны ретінде әрекет етеді. Осылайша, Джон Уотсонның классикалық бихевиоризмде мінез-құлқы ХХ ғасырдың басындағы психологиядағы ең ықпалды және өзекті бағыттардың бірі болып табылады. Бұл адамның мінез-құлқы мен белсенділігін зерттейтіндігіне байланысты.

Необихевиоризм

Эдвард Толмен

Э.Толмен жеделдік постулатының орнына сыртқы ынталандыру мен жауап беру әрекеті арасында танымдық процестермен байланысты аралық айнымалыны атап айтқанда жануардың мақсаттары, мотивтері мен үміттерін енгізеді. Реактивті мінез – құлықты мақсатты түрде, ал шартты рефлексті оқытуды кеңістікті білумен салыстырды. «S-O-R» формуласы, Ішкі айнымалы, S—R байланыс, когнитивті карталар және жасырын оқыту туралы түсінік енгізді.

Кларк Халл

Оқытудың негізгі факторы мінез-құлықты

нығайту деп санайды. Ол "ынталандыру-реакция" формуласына тағы бір орта буын енгізді, атап айтқанда дененің қажеттілігі (тамақ, жыныстық, ұйқы қажеттілігі және т.б.). Ол мінез-құлыққа қуат береді, реакцияның көзге көрінбейтін потенциалын жасайды. Ынталандырудың, нығайтудың екі түрін анықтады – бастапқы, қайталама.

Беррес Фредерик Скиннер

оперантты күшейтуге негізделген оқыту теориясын ұсынды.Б.Скиннердің оперантты бекемдеу схемасының шартты рефлексті қалыптастырудың классикалық схемасынан айырмашылығы

ынталандырудан реакцияға ауыстыру болып табылады.

Әлеуметтік бихевиоризм

Джордж Мид

мінез-құлық пен оқыту тетіктерін түсіндіру үшін күту теориясын ұсынды, оған сәйкес мінез-құлық басқалардың үміттерін ескере отырып орындалатын әлеуметтік рөлдердің орындалуын білдіреді.

Джулиан Роттер

мінез-құлық схемасын «бақылау локусы» (Интерналдар (бақылаудың ішкі локусы), Экстерналдар (сыртқы бақылау локусы))

ұғымымен келтіреді. Д. Роттердің тұжырымдамасына сәйкес, мінез-құлық оған не болып жатқандығы үшін жауап беретін адаммен анықталады.

Роттердің әлеуметтік Оқыту теориясының басты бағыты-қиын жағдайларда адамның мінез-құлқын болжау. Роттер төрт айнымалының өзара әрекеттесуін мұқият талдау керек деп санайды. Бұл айнымалыларға мінез-құлық әлеуеті, күту, күшейту құндылығы және психологиялық жағдай кіреді.

Джон Доллард

өзінің фрустрация теориясында аралық айнымалы ретінде бала кезінен жинақталған күйзеліс тәжірибесін ұсынды, ол сыртқы ынталандыру әсерінен анық емес реакцияларға түседі. Балалардың бұзылуы мінез-құлықты күшейтеді және ересектерде сыртқы күшейту арқылы босатылады. Демек, балалар тәжірибесіне байланысты адамдар бірдей ынталандыруға әр түрлі жауап береді.

Альберт Бандура

Әлеуметтік оқытуды