Тәрбиелеу әдістерінің классификациясы, мінездемесі

Р Е Ф Е Р А Т

Тақырыбы: Тәрбиелеу әдістерінің классификациясы, мінездемесі

Орындаған: Оразбаев Нурлан Кошербаевич, дене шынықтыру және спорт, қазақша, 1- курс

Тексерген: Казахбаева Гульнур Искакбековна, аға оқытушы

ЖОСПАР:

1.  Тәрбие әдісі туралы түсінік

2.  Тәрбие әдістерінің классификациясы және олардың сипаттамасы

2.1. Г.И. Щукина бойынша тәрбие әдістерінің жіктелуі

2.2. Тәрбие әдістерін жіктеудің басқа мысалдары

Қорытынды

Әдебиеттер тізімі

1. Тәрбие әдісі туралы түсінік

Бала тәрбиесі – жауапты, салмақты шығармашылық іс. Сондықтан оны қабылдайтын кез келген адам «қалай?» Деген сұраққа тап болады: балалармен қалай сөйлесу керек, оларды қалай қызықтыру керек, оларды қалай тыныштандыру және қалай көңіл көтеру керек, олар түсінетіндей етіп түсіндіру керек. сену? Бұл сұрақтардың барлығы тәрбие әдістеріне қатысты.

Энциклопедиялық сөздікте «әдіс» ұғымы мақсатқа жету жолы, іс-әрекет тәсілі деп түсіндіріледі. Сонымен, тәрбие әдісінің анықтамасының негізгі бөлігі «тәрбиешінің іс-әрекет әдісі» болып табылады. Бірақ мұғалім әртүрлі тәсілдермен әрекет ете алады:

- балаға «әсер ету», содан кейін бұл жаратылыс оған жұмсақ балауыз болып көрінеді, ол оның әсерінен палатаның мінез-құлқында бірден нәтиже күтеді;

- «қарсы қою», яғни баланың бойындағы жаман нәрсені жою, оның кейбір идеялары мен көзқарастарымен, әдеттері мен кешендерімен күресу.

- “көмектесу”, яғни көмектесу, қатысу;

- «өзара әрекеттесу», яғни ынтымақтасу, баламен бір уақытта әрекет ету, «қол ұстасып».

Педагогикалық әдебиеттерде кез келген мақсатқа жетудің көптеген әдістерінің сипаттамасын табуға болады. Әдістердің көптігі және әсіресе әртүрлі нұсқалары (модификациялары) сонша, оларды түсінуге, мақсаттар мен нақты жағдайларға барабар таңдауға олардың реті мен жіктелуі ғана көмектеседі.

Тәрбие әдістері – педагогикалық жұмыстың әдістері, оның көмегімен жеке тұлғаның рухани-этикалық, эстетикалық және дене қасиеттерін мақсатты түрде қалыптастыру жүзеге асырылады. Тәрбие әдістері – бұл мұғалім мен баланың өзара әрекеттесу тәсілдері, оның барысында тұлғаны қалыптастыру үшін оқушының санасына, сезіміне, ерік-жігеріне, мінез-құлқына және қарым-қатынас жүйесіне әсер етеді.

Әдістердің классификациясы - бұл әдістерде жалпы және ерекше, маңызды және кездейсоқ, теориялық және практикалық нәрселерді ашуға көмектесетін және сол арқылы оларды саналы түрде таңдауға, ең тиімді қолдануға ықпал ететін белгілі бір негізде құрылған әдістер жүйесі. Жіктеу негізінде мұғалім әдістер жүйесін нақты елестетіп қана қоймайды, сонымен қатар әртүрлі әдістердің мақсатын, сипатты белгілерін және олардың түрлендірулерін жақсы түсінеді.

Тәрбие әдістерін қандай негізде жүйеге келтіруге болады? Тәрбие әдісі көп өлшемді құбылыс болғандықтан, мұндай белгілер көп. Кез келген ортақ белгі бойынша жеке классификация жасалуы мүмкін. Іс жүзінде олар әртүрлі әдістер жүйесін ала отырып, осылай жасайды. Қазіргі педагогикада ондаған классификациялар белгілі: кейбіреулері практикалық есептерді шешуге қолайлы, басқалары тек теориялық қызығушылық тудырады.

Барлық жағдайда тәрбиешінің іс-әрекеті әртүрлі түрде ұйымдастырылады, өйткені мақсат тәрбие әдісін таңдауды анықтайтын бірінші жағдай. Тәрбие әдісі – бұл оқушы тұлғасының мотивациялық-құндылық сферасын мақсатты түрде шешу тәсілі.

Мұғалімнің әдісті іздеуі оқушылардың іс-әрекетінің мазмұнына байланысты да болады: ойын кейбір әдістерді қажет етеді, шын жүректен әңгімелесу басқаларын қажет етеді.

Әдісті таңдау педагогикалық қарым-қатынас стиліне байланысты. Жолдастық қарым-қатынаста бір әдіс тиімді болады, бейтарап немесе теріс қарым-қатынаста өзара әрекеттесудің басқа жолдарын таңдау керек.