Конфуций,Сократ,ӘлФраби жән Абай ілімдеріндегі адам мәселесі

               ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

[pic 1]

«журналистика» факультеті

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Конфуций,Сократ,ӘлФраби жән Абай ілімдеріндегі адам мәселесі

                                 Орындаған:Садыбеков Арыстан

                                            Тексерген:Даутова Бибігүл

Алматы 2024 ж

Конфуций, Сократ, Әл-Фараби және Абай шығармаларындағы адам мәселесі

Адам мәселесі – философия мен этиканың маңызды өзегі. Конфуций, Сократ, Әл-Фараби және Абай сияқты ұлы ойшылдардың еңбектерінде адамның табиғаты, қоғамдағы орны, моральдық қағидаттары терең талданған. Бұл тұлғалардың шығармаларындағы көзқарастар адам болмысы мен мінез-құлық негіздерін түсінуге бағытталған.

Конфуций философиясындағы адам

Конфуций (б.з.д. 551–479 жж.) өз философиясында адамгершілік пен ізгілікке баса назар аударды. Ол “жэнь” (ізгілік) ұғымын негізгі қағида ретінде көрсетті. Конфуцийдің айтуынша, адам өзінің моральдық міндетін орындай отырып, қоғамда тәртіп пен үйлесімділік орнатады. Ол адам бойында құрмет, әділдік және адалдық сияқты қасиеттерді дамыту арқылы шынайы адам болуға ұмтылу керек екенін насихаттады.

Сократтың адам туралы көзқарасы

Сократ (б.з.д. 469–399 жж.) адамды танымдық қабілеті мен өзін-өзі тану арқылы анықтауға тырысты. Оның әйгілі “Өзіңді таны” қағидасы адамның рухани дамуы мен өмірдегі мақсатын анықтауға шақырады. Сократтың пікірінше, адам бақытқа білім мен ізгілік арқылы жете алады. Ол адамды ақиқатты іздеу мен ішкі жан дүниесін тәрбиелеуге бағыттады.

Әл-Фарабидің адам мәселесін қарастыруы

Әл-Фараби (870–950 жж.) шығармаларында адамның ақыл-ойы мен қоғамдағы рөліне ерекше мән берді. Оның пікірінше, адам – саналы және қоғамды жетілдіруде басты рөл атқаратын жан. Әл-Фараби бақытқа жету жолы ретінде адамның рухани және интеллектуалдық дамуын атады. Ол білім мен ғылымның маңыздылығын дәріптей отырып, адам мен қоғам үйлесімділігін қамтамасыз ететін “қайырымды қала” идеясын ұсынды.

Абайдың адам мәселесіне көзқарасы

Абай Құнанбайұлы (1845–1904 жж.) қазақ философиясында адамның жан дүниесін, мінез-құлқын тәрбиелеуге ерекше мән берді. Абайдың “Толық адам” тұжырымдамасы оның шығармашылығының өзегін құрайды. Ол адам бойында үш қасиеттің – ақыл, жүрек және ерік-жігердің бірлігін ұсынды. Абай білім алуға, әділдікке және еңбекқорлыққа шақырып, адамзаттың рухани жетілуін басты мақсат ретінде көрсетті.Платон шығармаларындағы адам мәселесі