Польша мен Қазақстанның мемлекеттік басқару жүйесін салыстыру

Польша мен Қазақстанның мемлекеттік басқару жүйесін салыстыру

Кіріспе

Польша мен Қазақстан - географиялық жағынан бір-бірінен алшақ орналасқан, бірақ тарихи жəне мəдени байланыстары терең елдер. Еуропа мен Азия арасындағы мəдени көпір ретіндегі Польша, өз дəстүрлері мен мəдениетін сақтай отырып, демократиялық қоғам ретінде дамып келеді. Ал Қазақстан - Орталық Азияда орналасқан, өз елінің бай тарихын мақтан тұтатын, өткен мен қазіргі уақытты байланыстыратын мəдениетке ие.

Бұл екі елдің мемлекеттік басқару жүйелері, əрине, тарихи жəне саяси контекстке байланысты. Польша өз тарихында түрлі басқару формаларын көрген, 1989 жылдан кейінгі демократиялық өзгерістер арқылы еуропалық интеграция жолына түскен мемлекет. Елдің мемлекеттік құрылымы мен басқару жүйесі азаматтық қоғамның дамуына, демократиялық институттардың қалыптасуына, сондай-ақ, халықаралық стандарттарға сəйкестендірілген.

Қазақстанның мемлекеттік басқару жүйесі 1991 жылы тəуелсіздік алғаннан кейін құрылды. Тəуелсіздік жылдарында Қазақстан өзінің саяси жүйесін қалыптастырып, экономикалық реформалар жүргізу арқылы халықаралық аренада өзін таныта алды. Қазақстанның президенттік республика ретіндегі құрылымы мемлекетаралық жəне экономикалық байланыстарын нығайтуға мүмкіндік берді. Елдің дамуы негізінен президенттің билігіне сүйенеді, бұл да оның басқару жүйесінің ерекшелігі болып табылады.

Польша мен Қазақстанның мемлекеттік басқару жүйелерін салыстыру, олардың саяси мəдениетін, басқару принциптерін, заңнамалық жəне атқарушы билік құрылымдарын, сондай-ақ, жергілікті басқару жүйелерін түсінуге мүмкіндік береді. Бұл зерттеу бізге екі елдің даму жолдары мен басқару жүйелерінің ерекшеліктерін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, бұл салыстыру, халықтың саяси қатысу деңгейін, демократиялық дəстүрлерді жəне халықаралық қатынастардағы рөлдерін анықтау үшін маңызды.

Осы рефераттың мақсаты - Польша мен Қазақстанның мемлекеттік басқару жүйелерін жан-жақты салыстыра отырып, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын көрсету, сондай-ақ, екі елдің даму перспективаларын талдау.

1. Мемлекеттік басқару жүйесінің құрылымы

Польша мен Қазақстанның мемлекеттік басқару жүйесі əртүрлі тарихи, мəдени, жəне саяси контексттерге байланысты қалыптасқан. Бұл елдердің басқару жүйелеріндегі ерекшеліктері олардың саяси тарихы мен əлеуметтік құрылымдарына тікелей байланысты.

Польша - парламенттік республика, яғни мемлекеттік билік үш тармаққа бөлінген: заң шығарушы, атқарушы жəне сот. Польшадағы заң шығарушы орган - екі палаталы парламент, яғни Сейм (жоғарғы палата) жəне Сенат (төменгі палата). Сейм 460

депутаттан, ал Сенат 100 сенатордан тұрады. Парламенттің негізгі міндеттері - заңдарды қабылдау, бюджетті бекіту, мемлекеттік саясатты бақылау, жəне үкіметті есеп беру жүйесі арқылы бақылау. Сеймнің қабылдаған заңдары Сенатта қаралады, жəне Сенат заңдарды бекіту немесе қайтару құқығына ие. Атқарушы биліктің басшысы - премьер-министр, ол министрлер кабинетінің жетекшісі болып табылады. Премьер- министр мен министрлер парламент алдында жауап береді, бұл парламенттік жүйенің демократиялық принциптерін көрсетеді. Сот жүйесі тəуелсіз болып табылады жəне үш деңгейден тұрады: аудандық, облыстық, жəне Жоғарғы Сот. Соттардың тəуелсіздігі - Польшадағы құқықтық мемлекеттің маңызды аспектісі.

Қазақстан - президенттік республика, онда билік құрылымы да үш тармаққа бөлінген: атқарушы, заң шығарушы жəне сот. Қазақстанның парламенті екі палатадан тұрады: Мəжіліс (төменгі палата) жəне Сенат (жоғарғы палата). Мəжіліс 107 депутаттан, ал Сенат 47 сенатордан құралған. Парламенттің негізгі функциялары - заң шығару, бюджетті бекіту, мемлекеттік саясатты бақылау. Қазақстандағы атқарушы биліктің басшысы - президент, ол мемлекеттік биліктің басында тұр жəне үлкен өкілеттіктерге ие. Президент заңдарды қабылдау, үкіметті тағайындау, сыртқы саясатты анықтау, жəне ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша маңызды шешімдер қабылдайды.