Түркілер өркениеті және Ұлы жібек жолы
Автор: Нұрсұлтан Мерхатұлы • Сентябрь 27, 2023 • Реферат • 2,069 Слов (9 Страниц) • 229 Просмотры
Қазақстан Республикасының білім және
ғылым министрлігі
Алматы Технологиялық университеті
Реферат
Тақарыбы;<<Түркілер өркениеті және Ұлы жібек жолы>>
Орындаған;Тұрсын Дариға
Қабылдаған;Маликов Бакытжан Усенович
Алматы 2023
Жоспар
- Кіріспе
- Негізгі бөлім
- Ұлы жібек жолы
- Түркі өркениеті
Қорытынды
Кіріспе
Еуразияның жекелеген халықтары мен мәдениеттерінің байланысын тарихта ең ұзақ, әрі ұдайы түрде қамтамасыз еткен Ұлы Жібек жолы шамамен 12 800 шақырымға созылған негізгі бағыты Қытайдан Испанияға дейін созылып жатқан байтақ жол. Ұлы Жібек жолы сан алуан халықтар мемлекеттер және мәдениеттер арасындағы тарихи байланыстардың көп бағдарлы желісін тудырғаны соншалық үнемі осы негізде оны қайта қалпына келтіру, одан да тамаша коммуникациялық қызмет деңгейіне жеткізу қажеттілігі әрдайым туындап отырған. Қазіргі таңда мұның түркі әлемі үшін үлкен маңыз тудырып отырған жағы мынада: Ұлы Жібек жолының қажеттілігі мен пайдалану шарттары қаншалықты өзгеріп отырса да, оның қызметін қайта қалпына келтіріп, ұдайы қолданыста болуын қамтамасыз еткендер - ең алдымен түркі халықтары, олар құрған мемлекеттер мен империялар болатын. Қысқартып айтқанда, әлем тарихы мен өркениеті үшін Ұлы Жібек жолының маңызы қаншалықты үлкен болса, түркі халықтары да оның осы күнге дейін келіп жетуінде, жұмысын жалғастыруында соншалықты үлкен рөл атқарған.
1. Жібек жолының шығу тарихы
«Жібек жолы» ұғымын алғаш рет ғылыми айналымға 1877 жылы неміс географы Фердинанд Рихтгофен ендірген болатын. Атынан да көрініп тұрғандай, Шығыс Азиядан, нақты айтқанда, Қытайдан Жерорта теңізі елдеріне негізінен жібек саудасының жолы ретінде қызмет атқарса да, уақыт өте келе ежелгі дүниенің одан да кең мәдени-сауда байланыстарын қамтамасыз еткен аса қажетті коммуникация кұралына айналған. Еуразия коммуникациялар жүйесінің іргетасы біздің дәуірімізге дейінгі IV-III мыңжылдықта Ұлы Жібек жолымен өз қызметі басталғанға дейін қаланды. Ол кезде Месопотамия мен Эламнан Үнді ойпаты мен Памир тауларының етегіне дейін созылатын жолдар белгілі. Бұл жолдарда Таяу Шығыс елдерінің саудагерлері Бадахшан лапис лазулиін тасымалдады. Адамзаттың ежелгі өркениетінің отаны саналатын Хараппа мен Мохенджо-Даро екі өзенді - Месопотамияны байланыстыратын Оңтүстік керуен жолдары болды. Месопотамия мен үнді ойпатының мәдени орталықтары арасындағы сауда олардың қолында.
"Солтүстік Жібек жолы" деп аталатын Ұлы Жібек жолының бірінші бөлімі біздің дәуірімізге дейінгі 138-126 жылдарға жатады. Қытай императоры У-ди сол кездегі Орталық Азияның ең қуатты этносаяси күші болған ғұн түріктеріне қарсы өз жауларын - юэчжиді пайдалануға ниет білдіріп, олармен одақ (коалиция) құруды қарастыруда. Осы мақсатта олардың ақсүйек дипломаты Чжэн ЦА осы аймақтың батыс бөлігінде көшпелі өмір салтын ұстанатын юэчжиге жіберіледі. Қытай елшісі Ферғана алқабында Қытай жылқыларына қарағанда әлдеқайда әдемі және биік жылқыларды көргенде таң қалады. Сол жерден оралғаннан кейін ол бұл туралы императорына айтып, жібек құртын қалай өсіруді білмейтін аймаққа Жібек әкелуге болатынын және оның орнына осы әдемі жылқыларды, сондай-ақ тәтті жемістерді, шарапты және басқа да өнімдерді әкелуге болатынын хабарлады. Осылайша, бес жылдан кейін, б. з. д. 121 жылы. Е., Қытай мемлекетінің жібек маталары мен күміс қапсырмалы айналары бар алғашқы сауда керуені Орталық Азияның жаңадан салынған қиын жолдарымен өтіп, Ферғана алқабына келеді.
...