Сын есім. Грамматикалық категориялары. Сөздік формасы. Екі тобы. Қиысқан анықтауыш. Салыстырмалы және күшейтпелі шырайлар

[pic 1]

      Реферат

Тақырып(3): Сын есім. Грамматикалық категориялары. Сөздік формасы. Екі тобы. Қиысқан анықтауыш. Салыстырмалы және күшейтпелі шырайлар. Сөздік формалары. Септеулері.

                                     Орындаған: Абылай М.

                                              Топ: С-ЕІҚ 11.02.22

                                              Қабылдаған:

                                Шымкент-2022ж.

Жоспар

1. Сын есім.
2. Грамматикалық категориялары. Сөздік формасы.
3. Екі тобы. Қиысқан анықтауыш.
4. Салыстырмалы және күшейтпелі шырай.

1. Қорытынды
2. Қолданылған әдебиеттер

Сын есімнің топтары

Латын тіліндегі сын есімдер орыс тілі сияқты род категориясы, сан, септік формаларында өзгереді.

Латын тіліндегі сын есімдер род жалғауларына сәйкес 2 топқа бөлінеді:

1)I топтың сын есімдер (немесе 1-2 септеудің);

2) II топтың сын есімдер (немесе 3 септеудің).

I топтың (немесе 1-2 септеудің) сын есімдері:

Аталық тегінде –us немесе -er, аналық тегінде –a, орта тегінде –um аяқталатын сын есімдер I – II септеулерінің ерекшеліктерімен жіктеледі де олардың атауларымен түсіндіріледі.

I топтың немесе (1-2 септеудің) сын есімдері тектермен сараланған: 50

compositus, a, um «күрделі».

Compositus - сложный, «күрделі».

Compositа – сложная, «күрделі».

compositum – сложное, «күрделі».

Сын есімдер сөздікте толығымен мужской родта беріледі, содан кейін

женский род пен средний родтың жалғаулары орналасады.[pic 2]

II топтың (немесе 3 септеудің) сын есімдері:

II топтың (немесе 3 септеудің) сын есімдерінің үш, екі және бір родтық жалғаулары болады.

Бірінші топтағы сын есімдердің үш тектік жалғауы бар: –er –ге аяқталатын мужской род, –is-ке аяқталатын женский род, –e- ге аяқталатын средний род, мысалы:

saluber, bris, bre - шипалы, сау;

saluber – здоровый - шипалы, сау;

salubris – здоровая - шипалы, сау;

salubre – здоровое - шипалы, сау;

paluster, -tris, -tre – болотный, -ая, -ое.

Зат есім мен сын есімнің қиысуы

Сөз тіркесінде зат есім мен сын есім род, сан және септіктермен қиысады, сөз тіркестерінде есім сөздердің қиысу түрлері дәл келмеуі мүмкін.

Зат есім мен сын есімнің қиысуында сын есімдер зат есімнен кейін келетінін және зат есімдермен родта, санда, септіктерде қиысатынын есте сақтау керек,

Мысалы:

Cera, ae f – балауыз (I септелу, аналық тек);