Спектрлік әдістер

    Сәкен Сейфуллин атындағы қазақ агротехникалық университеті

Техникалық факультеті

Азық-түлік кафедрасы

Реферат

Тақырыбы: Спектрлік әдістер

Орындаған: Фазылахметова Гульбану19-18 ТПП

Тексерген: Рзаев Б

                                                        2022 жыл        

Жоспар:

1.Кіріспе

2.Негізгі бөлім

3.Қорытынды

4.Пайдаланылған әдебиеттер

                                        Кіріспе:

Спектр-бұл жарықтың компоненттерге, түрлі түсті сәулелерге ыдырауы. Әр түрлі заттардың химиялық құрамын олардың сызықтық эмиссия немесе сіңіру спектрлері арқылы зерттеу әдісі спектрлік талдау деп аталады. Спектрлік талдау үшін аз мөлшерде зат қажет. Жылдамдық пен сезімталдық бұл әдісті зертханаларда да, астрофизикада да қажет етті. Периодтық кестенің әр химиялық элементі тек Оған тән сызықтық эмиссия мен сіңіру спектрін шығаратындықтан, бұл заттың химиялық құрамын зерттеуге мүмкіндік береді. Алғаш рет оны физиктер Кирхгоф пен Бунсен 1859 жылы спектроскоп жасап көрді. Жарық оған телескоптың бір шетінен кесілген тар саңылау арқылы өтті (саңылауы бар бұл құбыр коллиматор деп аталады). Коллиматордан сәулелер призмаға түсіп, ішіне қара қағаз жапсырылған қораппен жабылған. Призма жарықтан шыққан сәулелерді жағына қарай бұрды. Спектр алынды. Осыдан кейін олар терезені пердемен іліп, коллиматордың саңылауына жанып тұрған оттықты қойды. Шамның жалынына әр түрлі заттардың бөліктері кезекпен енгізіліп, алынған спектрге екінші телескоп арқылы қаралды. Әр элементтің ыстық жұптары қатаң анықталған түсті сәулелер бергені белгілі болды, ал призма бұл сәулелерді қатаң белгіленген жерге қабылдамады, сондықтан ешқандай түс басқасын жасыра алмады. Бұл химиялық талдаудың түбегейлі жаңа әдісі – заттың спектрі бойынша табылды деген қорытындыға келді. 1861 жылы Кирхгоф осы ашылудың негізінде астрофизиканың негізін қалаған күн хромосомасында бірқатар элементтердің болуын дәлелдеді.

                                        Негізгі бөлім:

Молекулалық спектроскопия-газ тәрізді, сұйық және қатты агрегаттық күйлердегі органикалық молекулалармен және молекулалық иондармен, сондай-ақ қатты Бейорганикалық материалдармен сәулеленудің жұтылу, сәулелену (эмиссия) және шашырау спектрлерін зерттейтін спектроскопия бөлімі. Спектрофотометрияны қолдану үлгінің микрокомпоненттерін сандық өлшеуге мүмкіндік береді. Спектрофотометриялық әдісті қолдана отырып, экология тұрғысынан қызығушылық тудыратын металл иондарын, органикалық заттарды, бөлшектерді анықтауға болады. Адсорбциялық сүзгілер осы сәулеленудің қалған спектрін өткізіп, спектрдің ультрафиолет бөлігін сіңіреді. Кедергі сүзгілері электромагниттік сәулелену толқындарының кедергі принципі бойынша әрекет етеді.

Ультракүлгін спектрофотометрия сапалық және сандық талдау үшін де, негізінен сұйық үлгілерді зерттеу үшін де қолданылады, бірақ бұл әдіс газ тәрізді және қатты Заттарды талдау үшін де қолданылады. Үлгінің фазалық күйі сіңіру спектрінің ультракүлгін және жарық аймақтарында байқалатын өтулердің сипатына үлкен әсер етеді. Ультракүлгін немесе жарық сәулесінің сіңуі, әдетте, молекуланың Негізгі электронды күйдің тербелмелі деңгейлерінің бірінен қозған электронды күйдің тербелмелі деңгейіне өтуіне әкеледі. Бұл өтулердің әрқайсысы энергияның кейбір өзгеруіне сәйкес келеді, сондықтан тек бірдей энергиясы бар фотонды сіңіру нәтижесінде пайда болуы мүмкін.

Спектрлік талдау әдістері сәулелену, сіңіру және шашырау спектрлерін зерттеуге негізделген. Заттың атомдары немесе молекулалары арқылы электромагниттік сәулелену энергиясының кванттарын шығару немесе сіңіру сипаттамалық сигналдардың пайда болу процесі ретінде қарастырылуы мүмкін, заттың сандық күйі туралы түсінік береді. Аналитикалық сигналдың қарқындылығы оны тудырған бөлшектердің санына пропорционалды, атап айтқанда заттың мөлшері анықталады немесе оның компоненттері. Спектрлік әдістер электромагниттік сәулелену спектрінің әртүрлі бөліктеріндегі тиісті аналитикалық сигналдарды байқауға және оларды зерттеуге кең мүмкіндіктер береді.