Объектіден өлшем ақпаратын алу әдістері.Өлшеу әдістерінің жіктелуі

АЛМАТЫ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ИНЖИНИРИНГ ЖӘНЕ АҚПАРАТТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ФАКУЛЬТЕТІ

АВТОМАТТАНДЫРУ ЖӘНЕ РОБОТОТЕХНИКА КАФЕДРАСЫ

[pic 1]

Өзіндік жұмыс

Тақырыбы : Объектіден өлшем ақпаратын алу әдістері.Өлшеу әдістерінің жіктелуі.

Алматы, 2023 ж.

Объектіден өлшем ақпаратын алу әдістері.Өлшеу әдістерінің жіктелуі.

«Өлшем», «құралдар», «принциптер», «әдістер» және «өлшеу объектілері», «өлшеу алгоритмдері» және «өлшеу шкалалары» және т.б. ұғымдарына сәйкес келетін метрологияда жалпы қабылданған анықтамаларды қарастырайық.

Өлшеу – арнайы техникалық құралдардың көмегімен физикалық шаманың мәнін эмпирикалық жолмен табу процесі. Алынған ақпарат өлшеу деп аталады.

Зерттеуді жүргізер алдында өлшеу объектісі туралы белгілі бір ақпарат белгілі болуы керек, бұл өлшеудің тиімділігін анықтаудың маңызды факторы болып табылады. Өлшеу объектісі туралы мұндай ақпарат априори деп аталады. Бұл ақпарат болмаған жағдайда өлшеу мүмкін емес, өйткені нені өлшеу керек екені белгісіз, сондықтан өлшеудің қажетті әдістері мен құралдарын таңдау мүмкін емес.

Өлшеу нәтижесінде алынған ақпарат өлшеу объектісінде екі формада болуы мүмкін: пассивті және белсенді. Пассивті ақпарат-бұл объектіні сипаттайтын мәліметтер жиынтығы. Мұндай ақпарат, мысалы, қуат көзінің кернеу мөлшері туралы ақпаратты қамтиды. Ақпарат кез-келген құбылыстың энергетикалық сипаттамасы түрінде болса, белсенді болады. Мұндай энергетикалық құбылыстар сигналдар деп аталады. Олардың мысалдары ақпаратты беру үшін қолданылатын электрлік, оптикалық және акустикалық сигналдар болып табылады. Қызығушылық тудыратын физикалық шаманың мәнін анықтаған кезде өлшеу нәтижесі Метрологияның негізгі теңдеуі деп аталатын аналитикалық қатынас түрінде ұсынылуы мүмкін:

Өлшеу принципі-бұл өлшемдер негізделген физикалық принциптердің жиынтығы, мысалы, электр кернеуін өлшеу үшін қуатты немесе Джозефсон әсерін өлшеу үшін Холл эффектісін қолдану.

Өлшеу әдісі- бұл принциптер мен өлшеу құралдарын қолдану жиынтығы. Бұл анықтама оны қолданылатын өлшеу құралдарына қатысты, мысалы, кернеу — вольтметр, ток күші — амперметр.

Өлшеу әдісін өлшеу әдістемесінен ажырату керек, ол өлшеулерді жүргізудің жалпы немесе кезеңдік жоспары, яғни.қолданылатын аспаптардың құрамын, операциялардың реттілігі мен ережелерін анықтайтын жоспарланған өлшеу тәртібі.

Өлшеу объектісі-қасиеттері бір немесе бірнеше өлшенетін физикалық шамалармен сипатталатын нақты физикалық объект.

Техникалық әдебиеттерде және нормативтік құжаттамада "өлшеу алгоритмі" термині жиі кездеседі, оны физикалық шаманың қажетті мәнін өлшеуді қамтамасыз ететін операциялардың тізімі мен тәртібі туралы нақты рецепт деп түсіну керек.

Өлшеулердің сенімділігі өлшеу нәтижесіне деген сенімділік дәрежесімен анықталады және өлшенетін шаманың шын мәні көрсетілген шектерде болу ықтималдығымен сипатталады. Бұл ықтималдық сенімді деп аталады. Өлшеудің дұрыстығы-өлшеу нәтижелерінің жүйелік қателіктерін нөлге жақындығын көрсететін метрологиялық сипаттама.