Күрделілігі жоғары деңгейдегі стандартты емес химиялық есептер. Стандартты емес химиялық есептерді шешу жолдары

Лекция №14.

Тақырыбы: Күрделілігі жоғары деңгейдегі стандартты емес химиялық есептер. Стандартты емес химиялық есептерді шешу жолдары.

Сабақтың жүргізілу барысы:

1. Күрделілігі жоғары есептерді шешу әдістемесі.

Дарынды бала белгілі бір қызмет түріндегі жарқын, айқын, кейде керемет жетістіктерімен ерекшеленеді. Дарынды балалардың негізгі сипаттамаларының бірі – ол тәуелсіздік: олар жалпы пікірге емес, жеке алынған білімге бағытталған.

Күрделілігі жоғары есептерді шешу білім алушылардың шығармашылық ойлау дағдыларын қалыптастырады. Бұл белгілі бір схеманы ұстануды емес, стандартты емес нұсқаларды іздеуді қажет етеді. Есептерді шешу ұқыптылық пен мақсаттылық сияқты қасиеттерді қалыптастыруға көмектеседі. Есептерді шешу кезінде жалғыз мүмкін емес ең ұтымды әдістерді қолданған жөн. Оқытушы тек басқаларды іздеуді құптайды, мүмкін одан да батыл шешім қабылдауға болады.

Кез-келген күрделі, әрі қиын есеп – бұл қарапайым, «стандартты» жағдайлардың зияткерлік үйлесімі. Сондықтан, химия есептерін шешудің негізгі шеберлігі – күрделі тапсырманы «қарапайым» компоненттерге, стандартты ішкі тапсырмаларға «бөлу» мүмкіндігі.

Химиядан есептерді шеше бастағанда студент тиісті материалды оқып, осы типтегі есептерді шешу әдісімен мұқият танысуы керек. Жұмыс барысында пайда болатын мәселелерді шешу дағдысы қажет.

Есептерді шешу әрқашан оның шартын, есептеу жағдайын зерттеуден басталады. Ең алдымен, қандай шамаларды есептеу керек екенін анықтау керек, осы тапсырманың өлшем бірліктері мен сандық мәндерін белгілеу керек және қажетті мәнді нақты анықтау керек. Көптеген жағдайларда есептерді шешуді оған суреттер арқылы жеңілдетуге болады. Суретте тапсырмада қарастырылған нысандар схемалық түрде бейнеленген: ерітінділер, қоспалар, қосылыстар, сондай-ақ олардың компоненттері. Көрнекі көрініс әсіресе газдармен, ерітінділермен, заттың құрамымен байланысты мәселелерді талдауда пайдалы. Сурет тапсырманың мағынасын түсінуге, оның деректері мен қажетті мөлшер арасындағы тәуелділікті түсінуге көмектеседі.

Есептеу есептерін шешу математиканы қолдануға негізделген. Шешім барысы әдетте білім алушының тәжірибесімен, оның математика білімін практикада қолдана білуімен алдын-ала анықталады, бұл тұрақты пәнаралық байланыстарды бақылайды. Химия есептерін шешуде пропорцияларды қолдану қарапайым тапсырмалар үшін айқын және тиімді.  

2. Тұзақ – тапсырмалар.

Химиялық есептерді әр түрлі сипаттамаларға сәйкес жіктеуге болады, сондықтан олардың бірнеше жіктелуі бар: нақты материалдың мазмұны, оқу мақсаты, тексерілетін білім, күрделілік дәрежесі және т.б. Алайда, бұл тапсырманы әрдайым курстардың біріне жатқыза бермейді. Кейде сапалы тапсырмаға дұрыс жауап беру үшін дұрыс есептеу жүргізіп, тиісті қорытынды жасау керек. Таза сапалы ойлау негізінде шешуге болатын есептеу есептері бар. Сондықтан кез-келген жіктеу белгілі бір дәрежеде шартты болып табылады.

Химиялық олимпиадаларда әр түрлі кезеңдерде оларды өткізу мақсатына байланысты әр түрлі типтер мен түрлердің міндеттері ұсынылады.

Әсіресе стандартты және стандартты емес міндеттерге тоқталу керек. Стандартты тапсырмалар – бұл әдіс арқылы жасалған нақты шешім жолы, яғни шешім алгоритмі бар тапсырмалар. Стандартты емес тапсырмаларға келетін болсақ, оларды дайын әдістеме бойынша шешу мүмкін емес және білім алушылардың ойлау белсенділігінің жоғары деңгейін талап етеді. Стандартты емес тапсырмаларды шешу белгілі бір жағдайларда типтік, стандартты мәселелерді шешу әдістеріне дейін азайтылуы мүмкін. Сондықтан, нақты материалды, логикалық ойлауды, жалпы эрудицияны терең және берік білуді талап ететін шығармашылық сипаттағы стандартты емес есептер химияда ерекше қызығушылық тудырады.